Δευτέρα 30 Απριλίου 2018

Τα μυστικά που είπαν οι Αιγύπτιοι ιερείς στον Σόλωνα για την Ελλάδα και την Ατλαντίδα

Εκεί λοιπόν (στην Αίγυπτο) όταν επήγαν ο Σόλων, καθώς είπεν ετιμήθη με εξαιρετικάς τιμάς από τους κατοίκους και ζητών... πληροφορίας διά την παλαιάν ιστορίαν της χώρας από τους ιερείς εκείνους που την εγνώριζον πολύ καλά, ανεκάλυψεν ότι ούτε αυτός ο ίδιος ούτε άλλος κανείς Έλλην εγνώριζε τίποτε σχεδόν διά τα παλαιά.
Και όταν κάποτε ηθέλησε να τους παρασύρη εις συζήτησιν διά τα παλαιά ήρχισε να τους λέγη διά τα αρχαιοτάτας παραδόσεις των Αθηνών, διά τον Φορωνέα, ο οποίος εθεωρήθη ως ο πρώτος άνθρωπος, και διά την Νιόβην, διηγήθη επίσης διά τον Δευκαλίωνα και την Πύρραν πως διεβίωσαν μετά τον κατακλυσμόν και διά τους απογόνους των και προσεπάθησε να καθορίση πόσα έτη παρήλθον από όσα έλεγε και να χρονολογήσει.

Κάποιος από τους ιερείς πολύ ηλικιωμένος του είπε τότε: "Σόλων, Σόλων, σεις οι Έλληνες είσθε αιωνίως παιδιά, κανείς Έλλην δεν είναι γέρων". Ο Σόλων άμα ήκουσε αυτά, του είπε: "Πώς γίνεται αυτό, τί εννοείς με αυτά που λέγεις;". Και εκείνος απήντησεν: "Όλοι είσθε νέοι κατά την ψυχήν, διότι δεν έχετε μέσα εις την ψυχήν σας καμίαν παλαιάν γνώσιν διά την αρχαίαν παράδοσιν, ούτε και κανένα μάθημα παλαιόν από την πολυκαιρίαν. Αιτία αυτού του φαινομένου είναι η εξής:

Πολλαί καταστροφαί ανθρώπων έχουν γίνει και θα γίνουν από πολλά αίτια, οι πλέον μεγαλύτεραι από πυρκαγιάς και κατακλυσμούς και αι μικρότεραι από αμέτρητα άλλα αίτια. Π.χ. η παράδοσις που επικρατεί εις την χώραν σας, ότι δηλαδή κάποτε ο Φαέθων o υιός του Ηλίου, αφού έζευξε το άρμα του πατρός του, επειδή δεν είχε την ικανότητα να ακολουθήση τον ίδιον με τον πατέρα τον δρόμον και τα επί γης επυρπόλησε και αυτός κτυπηθείς από κεραυνόν εφονεύθη, αυτό λέγεται ως μύθος, ενώ η πραγματικότης είναι η "παράλλαξις" των πέριξ της γης περιφερομένων ουρανίων σωμάτων και η καταστροφή από το άφθονον πυρ κατά μακροχρόνια διαστήματα των επί της γης ευρισκομένων όντων.
Τότε λοιπόν όσοι κατοικούν εις τα όρη και εις υψηλούς και εις ξηρούς τόπους καταστρέφονται περισσότερον από εκείνους που κατοικούν πλησίον των ποταμών και της Θαλάσσης.

Εις την χώραν μας όμως ο Νείλος, ο οποίος και κατά τα άλλα είναι σωτήρ μας, μας σώζει και εις τοιαύτας περιπτώσεις αμηχανίας υπερεκχειλίζων. Όταν εξάλλου οι Θεοί, καθαρίζοντες την γην, την καταπλημμυρίζουν με νερά, όσοι ευρίσκονται εις τα όρη σώζονται, όπως π.χ. οι βουκόλοι και οι βοσκοί, όσοι όμως κατοικούν εις τας πόλεις σας παρασύρονται από τους ποταμούς εις την Θάλασσαν. Εις την χώραν μας όμως εδώ ούτε τότε ούτε άλλοτε πίπτει εκ των άνω νερό επάνω εις την γην, αλλά αντιθέτως φυσικότατα αναδύεται εκ των κάτω προς τα άνω. Εξ' αιτίας αυτών λοιπόν των αιτιών αι παραδόσεις της χώρας μας λέγεται ότι είναι παλαιόταται. Η αλήθεια όμως είναι ότι εις όλα τα μέρη, όπου ο χειμών ή η ζέστη δεν είναι υπερβολικά, υπάρχει πάντοτε το γένος των ανθρώπων, άλλοτε πολυάριθμον και άλλοτε ολιγάριθμον.
Όσα ωραία ή μεγάλα ή καθ' οιονδήποτε τρόπον αξιόλογα έχουν γίνει ήεις την χώραν σας ή εις την ιδικήν μας ή εις άλλον τόπον από όσους γνωρίζομεν εξ ακοής, όλα αυτά είναι από παλαιούς χρόνους γραμμένα εδώ εις τους ναούς μας και έχουν διασωθή.
Εις την χώραν σας όμως καθώς και εις άλλας χώρας, όσα κάθε φορά έχουν διοργανωθή ώστε να είναι κατάλληλα διά τα γράμματα και διά τα άλλα όσα είναι αναγκαία εις τας πόλεις, έρχεται κατά καΘωρισμένα χρονικά διαστήματα σαν φοβερά ασθένεια εναντίον τους ρεύμα από τον ουρανόν και αφήνει ζωντανούς μόνον τους αγραμμάτους και αμορφώτους από σας, ώστε γίνεσθε εξ αρχής πάλιν σαν νέοι, χωρίς να γνωρίζετε τίποτε από τα παλαιά που τυχόν έγιναν είτε εις την ιδικήν μας είτε εις την ιδικήν σας χώραν.
Όσαν λοιπόν είπες προηγουμένως, Σόλων, διά τας ιδικάς σας παραδόσεις περί γενεαλογιών, ελάχιστα διαφέρουν από παιδικά παραμύθια, διότι σεις ενθυμείσθε μόνον ένα κατακλυσμόν της γης μολονότι προηγουμένως έχουν γίνει πολλοί, κατόπιν δε γνωρίζετε ότι εις την χώραν σας έζησε το πλέον ωραιότερον και το πλέον καλύτερον ανθρώπινον γένος, από το οποίον κατάγεσαι και εσύ και οι συμπολίται σου, διότι τέλος πάντων διεσώθη ολίγον σπέρμα, Εσείς όμως το εξεχάσατε, διότι και οι απόγονοι των διασωθέντων επί πολλάς γενεάς απέθνησκον χωρίς να γνωρίζουν να γράφουν.
Διότι κάποτε Σόλων, πριν από τον μεγάλον κατακλυσμόν, η σημερινή πόλις των Αθηναίων υπήρξεν αρίστη εις τον πόλεμον και γενικώς εις την διακυβέρνησίν της ήτο τελεία. Εις την πόλιν εκείνην λέγεται ότι έγιναν κάλλιστα έργα και διεμορφώθησαν τα πλέον άριστα πολιτεύματα από όσα ημείς έχομεν ακούσει ότι υπήρξαν επί της γης". Άμα ήκουσεν αυτά ο Σόλων, όπως μου είπεν, εθαύμασε και έδειξε πολύ μεγάλην προθυμίαν να μάθη περισσότερα, παρακαλών τους ιερείς να του διηγηθούν όλα γενικώς και με κάθε λεπτομέρειαν διά τους αρχαίους συμπολίτας του.
Ο ιερεύς λοιπόν του είπε: "Δεν υπάρχει λόγος να μη το κάμω, Σόλων, αλλά Θα σου τα είπω και προς χάριν σου και χάριν της πόλεώς σας, προ πάντων όμως προς χάριν της θεάς, η οποία και την ιδικήν σας και την ιδικήν μας χώραν επροστάτευσε και ανέθρεψε και εμόρφωσε, την ιδικήν σας χίλια χρόνια πρωτύτερα, αφού επήρε το σπέρμα διά σας από την γην και τον Ήφαιστον και αργότερα την ιδικήν μας.
Εις τα ιερά μας βιβλία είναι γραμμένον, ότι η διοργάνωσις πόλεως εδώ έγινε προ οκτώ χιλιάδων ετών. Θα σου διηγηθώ λοιπόν με λίγα λόγια διά τους νόμους που είχαν και διά το πλέον ωραιότερον που έκαμαν οι προ εννέα χιλιάδων ετών συμπολίται σου, άλλοτε, όταν θα έχωμεν ευκαιρίαν, Θα είπωμεν τας λεπτομερείας δι' όλα αυτά αφού θα έχωμεν εμπρός μας τα ίδια τα κείμενα.
Τους νόμους λοιπόν της πόλεως εκείνης εξέτασέ τους εν αντιπαραβολή προς τους εδώ. Διότι θα εύρης εδώ πολλά παραδείγματα των νόμων που υπήρχον τότε εις την πόλιν σας, εν πρώτοις θα ίδης ότι το ιερατικόν γένος είναι τελείως ξεχωριστόν από τα άλλα, ύστερα απ' αυτά και η τάξις των τεχνιτών είναι ξεχωριστά οργανωμένη, διότι εργάζεται απομονωμένη από τας άλλας, χωρίς να αναμειγνύεται με αυτάς, το ίδιον και η τάξις των βοσκών, των κυνηγών και των γεωργών.
Ασφαλώς έχεις αντιληφθή ότι και η τάξις των πολεμιστών εδώ είναι ξεχωριστή από τας άλλας και ότι εις αυτούς κατά νόμον δεν επιτρέπεται να ασχολούνται εις τίποτε άλλο εκτός από τον πόλεμον. Θα παρετήρησες εξ' άλλου, ότι ο οπλισμός τους είναι ασπίδες και δόρατα, με τα οποία πρώτοι 'απ' όλους τους Ασιάτας ωπλίσθημεν ημείς, διότι μας τα εδίδαξεν η Θεά, όπως είχε διδάξει και σας πρώτους εις εκείνους τους τόπους. Όσον αφορά την μόρφωσιν, βλέπεις βέβαια πόσην φροντίδα κατέβαλεν εξ αρχής ο νόμος διά την τακτοποίησιν των πάντων μέχρι της μαντικής και της ιατρικής που ασχολείται με την υγείαν, αφού εφήρμοσε τας Θείας αυτάς επιστήμας εις τα ' ανΘρωπίνας ανάγκας και εσυστηματοποίησε όλας τας γνώσεις που προέρχονται από αυτάς.
Η Θεά λοιπόν ίδρυσε πρώτην την ιδικήν σας πόλιν, αφού ' εφήρμοσεν όλην αυτήν την οργάνωσιν και τακτικήν, εδιάλεξε τον τόπον όπου εγεννήθηκε, αφού επρόσεξε καλά την ευκρασίαν των εποχών του έτους και κατενόησεν, ότι Θα αναδείξει ανθρώπους πολύ συνετούς. Εζούσαν λοιπόν εις την πόλιν τους χρησιμοποιούντες τοιούτους νόμους και διοικούμενοι πάρα πολύ καλά και είχον υπερβάλει όλους τους ανθρώπους εις κάθε είδος αρετής, όπως ήτο φυσικόν, αφού ήσαν γέννημα και θρέμμα Θεών. Θαυμάζονται λοιπόν πολλά και μεγάλα έργα της πόλεώς σας γραμμένα εδώ, ένα όμως υπερέχει κατά το μέγεθος και την αρετήν.
Λέγουν δηλαδή τα βιβλία μας, πόσην εχθρικήν δύναμιν κατέστρεψε κάποτε η πόλις σας, δύναμιν, η οποία με αλαζονείαν, αφού εξώρμησεν από έξω, από τον Ατλαντικόν ωκεανόν, επήρχετο ταυτοχρόνως κατά της Ευρώπης και της Ασίας. Διότι τότε το εκεί πέλαγος ημπορούσε κανείς να το περάση, επειδή εις την είσοδόν του, την οποίαν σεις ονομάζετε στήλας του Ηρακλέους, είχε μίαν νήσον, η νήσος αυτή ήτο μεγαλύτερα από την Λιβύην και την Ασίαν ηνωμένας και απ' αυτήν εκκινούντες οι τότε άνθρωποι ηδύναντο να αποβιβασθούν εις τας άλλας νήσους και από αυτάς κατόπιν εις ολόκληρον την απέναντι ήπειρον την , ευρισκομένην γύρω από τον αληθινόν εκείνον ωκεανόν. Διότι τα μέρη αυτά που ευρίσκονται εντεύθεν του στομίου που ανεφέραμεν, φαίνονται σαν λιμήν με κάποιαν στενήν είσοδον και η ξηρά που το περικλείει πολύ δικαιολογημένα και αληθώς δύναται να ονομασθή ήπειρος.
Εις την νήσον λοιπόν αυτήν Ατλαντίδα ωργανώθη μεγάλη και αξιοθαύμαστος δύναμις βασιλέων, η οποία εκυριάρχει εις ολόκληρον την νήσον καθώς και εις πολλάς άλλας νήσους και τμήματα της ηπείρου εκτός τούτων οι βασιλείς εκείνοι εξουσίαζον, από τα εντεύθεν του στομίου μέρη, την Λιβύην μέχρι της Αιγύπτου και την Ευρώπην μέχρι της Τυρρηνίας.
Ολόκληρος λοιπόν η δύναμις αυτή, αφού συνεκεντρώθη και ενοποιήθη, επεχείρησε τότε με μίαν εξόρμησίν της να υποδουλώση και τον ιδικόν μας τόπον και τον ιδικόν σας και ολόκληρον τον εντεύθεν του στομίου. Την εποχήν εκείνη, Σόλων η δύναμις της πόλεώς σας ανεδείχθη εξαιρετική μεταξύ όλων των ανθρώπων και εξ' αιτίας της αρετής της και εξ' αιτίας της ανδρείας της. Διότι αφού εξεπέρασεν όλους κατά την . ανδρείαν και τας πολεμικάς τέχνας, είτε αρχηγεύουσα των Ελλήνων είτε και τελείως μόνη της, κατ' ανάγκην, διότι οι άλλοι την εγκατέλειψαν, αφού έφθασεν εις το χείλος της καταστροφής, κατενίκησε τους επιδρομείς, έστησε τρόπαια εναντίον των ημπόδισε να υποδουλωθούν όσοι ακόμη δεν είχον υποδουλωθεί και απελευθέρωσε χωρίς καμία αξίωση, όλους ημάς τους άλλους που είμεθα εντεύθεν των Ηρακλείων στηλών.
Μετά παρέλευσιν αρκετού χρόνου όμως έγιναν φοβεροί σεισμοί και κατακλυσμοί και εντός ενός τρομερού ημερονυκτίου ολόκληρος ο στρατός σας ετάφη εις την γην και εξηφανίσθη επίσης βυθισθείσα εις την Θάλασσαν η νήσος Ατλαντίς.
Δι' αυτό ακριβώς και τώρα το μέρος εκείνο του ωκεανού είναι αδιάβατον και αδιερεύνητον, διότι εμποδίζει ο πολύ ολίγον υπό την επιφάνειαν της Θαλάσσης πηλός, τον οποίον εδημιούργησεν η νήσος, όταν κατεβυθίσθη”.
Από τον "Τίμαιο" του Πλάτωνα 22-25

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ ΟΜΩΣ Ο ΣΟΛΩΝ :

Ο θρυλικός σοφός Σόλων που οι νόμοι του αντηχούν στην αιωνιότητα!

Η αρπαγή της γης ήταν συνηθισμένο φαινόμενο στην Αθήνα του έβδομου π.Χ. αιώνα. Στα δικαστήρια, κέρδιζε όποιος είχε χρήματα να δωροδοκήσει τους δικαστές. Η προμήθεια έδινε κι έπαιρνε κι είχε ημιεπίσημα οριστεί στο 10%.
Γι’ αυτό και τους δικαστές που δε δέχονταν να δωροδοκηθούν, τους έλεγαν αδέκαστους: Χωρίς το ένα δέκατο, χωρίς το 10%. Η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο, οι ξεσηκωμοί των αδικημένων διαδέχονταν ο ένας τον άλλο και ουσιαστικά βασίλευε η αναρχία και τι δίκιο του πιο δυνατού.

Η αυστηρή νομοθεσία του Δράκοντα (621 π.Χ.) δεν καλυτέρευσε τα πράγματα, καθώς η αριστοκρατία την χρησιμοποίησε για το δικό της συμφέρον. Μια ακόμα εξέγερση (616 ή 612 π.Χ.) ενός Κύλωνα πνίγηκε στο αίμα. Οι οπαδοί του σφάχτηκαν, αν και είχαν καταφύγει ικέτες σε ναό. Ένας λοιμός, που έπεσε στην πόλη, ερμηνεύτηκε ως θεία δίκη για το «Κυλώνειον άγος», όπως ονομάστηκε.

Ο επώνυμος άρχοντας Μεγακλής, της οικογένειας των Αλκμεωνιδών, θεωρήθηκε υπεύθυνος της σφαγής κι εξορίστηκε με όλη την οικογένειά του, ενώ ο σοφός Επιμενίδης ο Κρης κλήθηκε να εξαγνίσει την πόλη. Ο Επιμενίδης έκανε τον καθαρμό αλλά και πρότεινε στους Αθηναίους να αναθέσουν στον φίλο του, σοφό έμπορο Σόλωνα, να φτιάξει νέους νόμους. Ήταν το 594 π.Χ.
Όταν ο Σόλων προτάθηκε να γίνει νομοθέτης με δικτατορικές εξουσίες, ανήκε ήδη στη γενιά των σαραντάρηδων που πολλά υπόσχονταν στον πολιτικό στίβο της εποχής. Γεννήθηκε το 639 π.Χ. από πατέρα κατευθείαν απόγονο του θρυλικού τελευταίου βασιλιά Κόδρου (και μακρινού απόγονου του θεού Ποσειδώνα). Γεννήθηκε αριστοκράτης, γλέντησε στα νιάτα του για τα καλά, έγραψε ποιήματα, που υμνούσαν τη φιλία, κι ένα εμβατήριο, που ξεσήκωσε τους Αθηναίους να πάρουν τη Σαλαμίνα. Νωρίς, μπήκε δυναμικά στο εμπόριο και κατάφερε ν’ αποκτήσει τεράστια περιουσία, που του επέτρεπε να διαθέτει χρόνο για να φιλοσοφεί τη ματαιότητα της ζωής. Πριν να τον κατατάξουν στους Επτά Σοφούς της Αρχαιότητας, είχε κιόλας αναγνωριστεί, ως σοφός και μετρημένος άνθρωπος.

Έμβλημά του είχε το γνωμικό «μηδέν άγαν» (τίποτα υπερβολικό), που ο ίδιος πρωτοείπε και που τήρησε με ευλάβεια σε όλη του τη ζωή αλλά και στους νόμους του. Αυτή του, άλλωστε, η προσήλωση στη μετριοπάθεια αποτέλεσε και την κρυφή ελπίδα εκείνων που εισηγήθηκαν να του ανατεθούν οι τύχες της πόλης. Τους δικαίωσε πετυχαίνοντας το ακατόρθωτο: Να συμβιβάσει πλούσιους και φτωχούς για πρώτη και τελευταία φορά στην Παγκόσμια Ιστορία!
Όταν τον ερώτησαν, αν έχει τη γνώμη πως έδωσε στους Αθηναίους τους καλύτερους νόμους που μπορούσαν να θεσπιστούν, απάντησε θαρραλέα:

«Όχι! Τους έδωσα, όμως, τους καλύτερους, που μπορούσαν να δεχτούν»!

Με τους νόμους του, ο Σόλων επέβαλε τη λαϊκή συμμετοχή, άφησε μεγάλες αρμοδιότητες στους αριστοκράτες αλλά πέρασε την ως τότε ανεξέλεγκτη δράση τους μέσα από τους μηχανισμούς της έγκρισης από την πλειοψηφία. Καθιέρωσε, δηλαδή, την ισορροπία του ελέγχου, κάνοντας πράξη την περί ευνομούμενης πολιτείας φιλοσοφία του. Όταν τον ερώτησαν πώς αντιλαμβάνεται μια τέτοια πολιτεία, απάντησε:

«Είναι αυτή, της οποίας οι πολίτες υπακούουν στους κυβερνήτες τους και οι κυβερνήτες υπακούουν στους νόμους».

Του ζήτησαν να προχωρήσει στην ανακατανομή της γης, που οι αριστοκράτες είχαν ουσιαστικά αρπάξει. Αρνήθηκε τονίζοντας πως κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με αιτία εμφύλιου πολέμου. Θέσπισε, όμως, τη σεισάχθεια (την άρση βαρών, όπως θα τη λέγαμε σήμερα) και με μια μονοκονδυλιά έσβησε όλα τα χρέη, εκτός από τα εμπορικά, κι απαγόρευσε στο εξής, τον δανεισμό με ενέχυρο το σώμα του δανειζόμενου. Μια και κανένας δε χρωστούσε πια τίποτα σε κανέναν, όλοι όσοι είχαν γίνει δούλοι για χρέη ελευθερώθηκαν. Με χρήματα του κράτους ελευθερώθηκαν και όσοι είχαν πουληθεί έξω από την Αττική. Οι πλούσιοι τον κατηγόρησα ότι η νομοθεσία του ισοδυναμούσε με κατάσχεση αλλά δεν μπόρεσαν να τον διαβάλουν, επειδή γρήγορα γνωστοποιήθηκε ότι ο ίδιος ήταν μεγάλος πιστωτής και άρα μεγάλος χαμένος από τον ίδιο του τον νόμο. Δέκα χρόνια αργότερα, όλοι αναγνώριζαν ότι το μέτρο αυτό έσωσε την Αθήνα από την περιπέτεια μιας επανάστασης.
Η μεγάλη επιτυχία των νόμων του Σόλωνα εντοπίζεται στην επέκτασή τους σε πλούσιους και φτωχούς και στην καθιέρωση της συμμετοχής στα κοινά βάρη ανάλογα με τη δυνατότητα του καθένα. Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετώπισε τη διαφθορά, δείχνει πως είχε μυαλό «περπατημένου» και οξυδερκούς ανθρώπου, ο οποίος κατανοεί ότι «το χρήμα δεν είναι το παν, πετυχαίνει όμως το παν». Με ένα πολυσυζητημένο νόμο, μείωσε το ύψος της προίκας, ώστε, στους γάμους, να πρυτανεύει η αγάπη και η θέληση για τη δημιουργία οικογένειας κι όχι το συμφέρον. Όταν, όμως, του ζήτησαν να νομοθετήσει εναντίον των αγάμων, αρνήθηκε:

«Μια γυναίκα είναι βαρύ φορτίο», είπε.

Το μεγάλο επίτευγμά του, πάντως, ονομάζεται Ηλιαία. Ήταν ένα δικαστήριο ενόρκων, το οποίο δίκαζε τα πάντα εκτός από τους φόνους και τις ιεροσυλίες, που παρέμειναν στη δικαιοδοσία του Αρείου Πάγου. Την αποτελούσαν 6.000 δικαστές, που κληρώνονταν μεταξύ όλων των ελεύθερων πολιτών. Σε κάθε δίκη, δίκαζαν πεντακόσιοι που ορίζονταν με κλήρο το πρωί κι ήταν υποχρεωμένοι να εκδώσουν απόφαση ως τη δύση του ηλίου.
«Διότι», όπως γράφει σκωπτικά ο Διογένης ο Λαέρτιος,

«ακόμα και για έναν Αθηναίο ήταν πολύ δύσκολο, σε μια μόνο μέρα, να δωροδοκήσει 500 δικαστές».

Κάποια άλλα από τα μέτρα που πήρε στον κοινωνικό τομέα, φανερώνουν σε ποιο σημείο κατάπτωσης είχε φτάσει η πόλη, που έμελλε, έναν αιώνα αργότερα, να σώσει την Ελλάδα από την περσική απειλή και να δημιουργήσει τον χρυσό αιώνα του πνεύματος και της τέχνης:
Οι γυναίκες απαγορευόταν να έχουν πάνω από τρεις φορεσιές, οι πομπώδεις τελετές τιμωρούνταν με βαριά πρόστιμα, οι πολυδάπανες θυσίες καταργήθηκαν, ενώ έτρωγε βαρύ πρόστιμο, όποιος το παράκανε με τα μοιρολόγια στις κηδείες. Έτσι, η επίδειξη χτυπήθηκε καίρια κι οι Αθηναίοι, θέλοντας και μη, οδηγήθηκαν στη σοφία του γνωμικού «παν μέτρον άριστον» (όλα με μέτρο).

Στα 572 π.Χ. σε ηλικία 67 χρόνων ο Σόλων αποσύρθηκε. Του πρότειναν να γίνει ισόβιος δικτάτορας. Αρνήθηκε:

«Η δικτατορία είναι ωραία τοποθεσία για να μένει κάποιος αλλά δεν προσφέρει τρόπο επιστροφής», είπε.

Ζήτησε από τους Αθηναίους να του ορκιστούν ότι θα εφαρμόζουν τους νόμους για τα δέκα επόμενα χρόνια κι έφυγε να γνωρίσει τον κόσμο.

Σόλων και Κροίσος – Gerard van Honthorst 1624
Πήγε στην Αίγυπτο, πέρασε από την Κύπρο, όπου τον παρακάλεσαν να τους φτιάξει νόμους, κι από εκεί πήγε στις Σάρδεις, στην αυλή του βασιλιά της Λυδίας Κροίσου, που θέλησε να του κάνει επίδειξη. Ο Λυδός τον περιέφερε στο παλάτι δείχνοντάς του τα συσσωρευμένα πλούτη κι έπειτα τον ρώτησε, ποιον θεωρούσε πιο ευτυχισμένο άνθρωπο στον κόσμο. Ο σοφός του απαρίθμησε περιπτώσεις ανθρώπων, που όλοι τους ήταν πια νεκροί. Ο Κροίσος διαμαρτυρήθηκε κι ο Αθηναίος του είπε το περίφημο:

«Μηδένα προ του τέλους μακάριζε» (μην καλοτυχίζεις κανέναν, πριν να δεις πώς πέθανε).

Επέστρεψε στην πατρίδα του πολύ γέρος και πανέτοιμος να δεχτεί τον θάνατο. Πικράθηκε, όταν είδε τον μακρινό του ξάδερφο, Πεισίστρατο, να εξαπατά συμμάχους και αντιπάλους και να γίνεται τύραννος. Τότε, σε ένδειξη διαμαρτυρίας, έβγαλε έξω από την πόρτα τα όπλα του και την ασπίδα, σημάδι ότι εγκαταλείπει την πολιτική, κι αναστέναξε:

«Κάθε Αθηναίος μόνος του έχει το βήμα της αλεπούς. Όλοι μαζί, όμως, περπατούν σα χήνες».

Πέθανε το 559 π.Χ. σε ηλικία 80 χρόνων.

http://www.omaiandros.gr/home

Τίμαιο" του Πλάτωνα

http://www.24grammata.com/wp-content/uploads/2011/01/Platon-Timaios.pdf

THATAKOUTE

Τρίτη 3 Απριλίου 2018

Πεσάχ: Το πάσχα των εβραίων - Θυμηθείτε, το πάσχα προϋπήρχε της σταύρωσης!

ΠΑΣΧΑ: ΕΝΑΣ ΑΦΑΝΗΣ, ΑΛΛΑ ΠΛΗΡΗΣ ΕΞΕΒΡΑΪΣΜΟΣ

Τα έθιμα και οι συμβολισμοί τού Πάσχα

«Το Πεσάχ είναι μία από τις αρχαιότερες και μεγαλύτερες γιορτές του Εβραϊσμού. Συμπίπτει με την Άνοιξη, γι΄ αυτό λέγεται και Γιορτή της Άνοιξης. Είναι η πρώτη από τις “τρεις γιορτές του προσκυνήματος”. Οι άλλες δύο είναι το Σαβουώτ (Πεντηκοστή) και το Σουκώτ (Σκηνοπηγία).

Αυτές τις μέρες οι Εβραίοι από όλα τα μέρη πήγαιναν στην Ιερουσαλήμ, για να προσκυνήσουν στο ναό και να φέρουν τα πρώτα προϊόντα της σοδειάς τους. Η ιστορική σημασία της γιορτής είναι η σωτηρία και η έξοδος των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο, αλλά συγχρόνως και η αναγέννηση του Εβραϊκού Έθνους. Έχει ακόμη αγροτικό χαρακτήρα, επειδή αναφέρεται στο θερισμό του κριθαριού.» («Εβραϊκές Γιορτές και Παραδόσεις», εκδ. Ισραηλίτικη κοινότητα Βόλου 1993.)
«Πεσάχ σημαίνει “περνώ από πάνω”, “προσπερνώ” και αναφέρεται στο πέρασμα τού αγγέλου, που θανάτωσε τα πρωτότοκα παιδιά των Αιγυπτίωνπροσπερνώντας τα σπίτια των Εβραίων. Σημαίνει επίσης το “πέρασμα από τη σκλαβιά στην ελευθερία”.»
Το εβραϊκό Πεσάχ γιορτάζεται την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία, ενώ το ορθόδοξο την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία κι αυτό, για να γιορτάζεται χρονικά πάντα μετά το εβραϊκό, καθ΄ ότι ο Μυστικός Δείπνος ήταν το παραδοσιακό εβραϊκό πασχαλινό τραπέζι, που γιόρτασε ο Ιησούς με τους μαθητές του· η σταύρωση έγινε μετά το Πεσάχ.
Η Ορθοδοξία έχει τις ρίζες της αμιγώς στον Ιουδαϊσμό. Το Πεσάχ είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση. Οι ορθόδοξοι υποστηρίζουν, ότι έχει αλλάξει η σημασία της γιορτής και για τους χριστιανούς δεν γιορτάζεται η Έξοδος των Εβραίων από την Αίγυπτο, αλλά η ανάσταση τού Ιησού. Αυτό όμως δεν δικαιολογεί την υιοθέτηση του εβραϊκού ονόματος (Πεσάχ-Πάσχα). Πέραν αυτού η γιορτή θα έπρεπε να γιορτάζεται κάποια σταθερή ημέρα, όποτε πιστεύουν ότι αναστήθηκε ο Ιησούς. Η ονομασία τής γιορτής και η σύνδεσή της με την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία δεικνύει την εβραϊκή προέλευση και σημασία της.
Οι σύγχρονοι ρωμιοί θεωρούν, ότι το Πάσχα είναι ελληνική γιορτή. Το Πάσχα όμως, ήταν και είναι σημαντικότατη εβραϊκή γιορτή, που δεν έχει καμμία σχέση με την Ελλάδα. Επί πλέον, δεν πρόκειται περί γιορτής αγάπης, όπως προπαγανδίζεται, αλλά περί γιορτής μίσους, ρατσισμού και απειλών.

Όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα οι ιερείς ψάλλουν στις εκκλησίες ύμνους, που εκθειάζουν κάθε τι το εβραϊκό, ενώ παράλληλα εξαπολύουν απειλές. Ειδικότερα στο «Τριώδιο», που ψέλνεται στους χριστιανικούς ναούς όλη την περίοδο της Σαρακοστής, περιέχονται πολλές ύβρεις, κατάρες, συκοφαντίες και απαράδεκτοι αναθεματισμοί κατά του ελληνικού πολιτισμού.

Το άρθρο αυτό εστιάζεται στην τελευταία προ του Πάσχα «Μεγάλη Εβδομάδα», δηλ. από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι το Μεγάλο Σάββατο. Επιλέξαμε και σας παρουσιάζουμε μόνο τα αποσπάσματα, που διαβάζονται στις εκκλησίες. Εντύπωση προκαλεί η κατʼ επανάληψη υμνολογία του εβραϊκού στοιχείου. Οι λέξεις που ακούγονται συχνά συνοδευόμενες από κοσμητικά επίθετα και καλολογικά στοιχεία είναι: Σιών, Ισραήλ και Ιερουσαλήμ. Ο,τιδήποτε άλλο, που δεν έχει σχέση με το Ισραήλ, καθυβρίζεται κι απειλείται. Ένα μικρό δείγμα για του λόγου το αληθές:

Κυριακή των Βαΐων

• «Ιδού ο Βασιλεύς σου, Σιών.» (Στον Μικρό Εσπερινό, ήχος πλ. δ΄.)

• «Λαμπρύνου, η Σιών, η νέα, και βαΐοις ανύμνει μετά παίδων· ιδού ο Βασιλεύς σου, σώζων προς πάθος έρχεται.» (Στον Μικρό Εσπερινό, ήχος β΄, οίκος του Ευφραθά.)

• «Ωσαννά εν τοις υψίστοις, ευλογημένος ο ερχόμενος, Βασιλεύς του Ισραήλ.» (Στον Μεγάλο Εσπερινό, ήχος πλ. β΄ και εις τον Λιτό, Στιχηρό Ιδιόμελον, ήχος α΄.)

[ Η λέξη Ωσαννά είναι εβραϊκή και σημαίνει «δεόμαστε στο Θεό για τη σωτηρία». Ομοίως καθαρά εβραϊκές είναι και οι συχνά χρησιμοποιούμενες λέξεις Μεσσίας, Αμήν και Αλληλούια. Μεσσίας σημαίνει «κεχρισμένος», «Χριστός». Αμήν σημαίνει «μακάρι», «σίγουρα», «είθε να γίνει». Αλληλούια σημαίνει «δόξα στο Γιαχβέ» («Ωρολόγιον το Μεγα», έκδοση Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος 1983, σελ. 17). Η λέξη Ιησούς επίσης αποτελεί απόδοση του εβραϊκού Γιεσουά, που σημαίνει «ο Γιαχβέ είναι η σωτηρία».]

• «Ο ηγαπημένος Ισραήλ» (στον Μεγάλο Εσπερινό, ήχος πλ. β΄) και «τω ηγαπημένω Ισραήλ» (τροπάριο στον Όρθρο).

• «Διό ευφραίνεται θυγάτηρ Σιών.» (Στον Μεγάλο Εσπερινό, ήχος β΄.)

• «Χαίρε, ευφραίνου, πόλις Σιών.» (Στον Μεγάλο Εσπερινό και στο Λυχνικό, ήχος πλ. δ΄.)

• «Οι μισούντες Σιών, αισχύνθητε από του Κυρίου· ως χόρτος γαρ πυρί έσεσθαι απεξηραμμένοι.» (Στον Όρθρο, αντίφωνο των αναβαθμών του δ ήχου.)

• «Ευφράνθητι Ιερουσαλήμ· και πανηγυρίσατε οι αγαπώντες Σιών.» (Στον Όρθρο, καταβασία, ο διασώσας εν πυρί, ωδή η΄, ο ειρμός.)

• «Αίνεσιν Εκκλησία οσίων τω ενοικούντι Σιών σοι Χριστέ, προσφέρει· εν σοι, Ισραήλ, τω ποιητή αυτού, χαίρει.» (Από τροπάριο στον Όρθρο.)

• «Άσατε λαοί, θεοπρεπώς εν Σιών, και ευχήν απόδοτε Χριστώ εν Ιερουσαλήμ.» (Ομοίως.)

• «Ασύγκριτος υπάρχει ευπρέπεια εν Σιών.» (Ομοίως.)

• «Κύριος παρέστη· Σιών γαρ εξελέξατο.» (Ομοίως.)

• «Σιών Θεού όρος το άγιον, και Ιερουσαλήμ.» (Όμοίως.)

• «Ισραήλ του Θεού το βασίλειον.» (Ομοίως.)

• «Θεοπρεπώς σε, Βασιλεύ Ισραήλ.» (Ομοίως.)

• «Ο Βασιλεύς σου, Σιών.» (Ομοίως.)

• «Ο Θεός σου, χαίρε, Σιών, σφόδρα, εβασίλευσεν εις τους αιώνας Χριστός.» (Ομοίως.)

• «Ποιμήν ημών Χριστός ο Βασιλεύς Ισραήλ. Υπόδεξαι, Ιουδαία, τον Βασιλέα.» (Στο Απόδειπνο, ωδή θ΄, αλλότριον των μητέρων.)

• Την Κυριακή των Βαΐων διαβάζονται επίσης το απόσπασμα του Ζαχαρία «εξεγερώ τα τέκνα σου, Σιών, επί τα τέκνα των Ελλήνων» (Ζαχ. θ΄, 9-15), ένα του Σοφονίου κι ένα του Ιεζεκιήλ, που μιλάνε για λύτρωση του Ισραήλ από τους εχθρούς του κρητικούς, επαναλαμβάνοντας τα «χαίρε σφόδρα, θύγατερ Σιών» κι άλλα παρόμοια» (Σοφ. γ΄, 14-19).

Η χρήση τον λειτουργικού βιβλίου «Τριώδιον» αρχίζει «αλά Εβραϊκά», δηλαδή το Σάββατο βράδυ, παραμονή της Κυριακής του Τελώνου και του Φαρισαίου και τελειώνει το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου. Ονομάσθηκε Τριώδιον διότι αρχικά οι ομάδες των τροπαρίων είχαν τρεις ωδές. Στις 536 σελίδες τον, που καλύπτουν περίοδο εβδομήντα ημερών, καθυβρίζεται κάθε τι το ελληνικό, υμνολογείται η Σιών, το Ισραήλ, η Ιερουσαλήμ κι ο,τιδήποτε εβραϊκό, ενώ παράλληλα κηρύσσεται άπλετο μίσος. Για παράδειγμα:

• «Μάλλον δε Πυθαγόραν και Κρόνον και Απόλλωνα η τίνα των άλλων θεών, ων τον βίον εζήλωσας, τερπόμενος ταις ασελγείαις αυτών.» (Κυριακή της Ορθοδοξίας)

• «Τα των ελλήνων δυσσεβή δόγματα... ανάθεμα.» (Συνοδικόν της Ορθοδοξίας)

• «Τοις τα ελληνικά διεξιούσι μαθήματα... ανάθεμα.» (ομοίως)

• «Σοφούς και ρήτορας ως μωρούς απελέγξαντες τη γνώσει.» (Πέμπτη της β΄ εβδομάδος.)

Μεγάλη Δευτέρα

Τη Μεγάλη Δευτέρα αρχίζει να ψάλλεται στις εκκλησίες ένα μεγάλο corpus κειμένων, το όποιο βρίζει και απειλεί κάθε άλλον λαό -εκτός του περιουσίου:

• «Ευρεθείη η χειρ σου πάσι τοις εχθροίς σου, η δεξιά σου εύροι πάντας τους μισούντάς σε. Ότι θήσεις αυτούς εις κλίβανον πυρός, εις καιρόν του προσώπου σου· Κυριος εν οργή αυτού συνταράξει αυτούς, και καταφάγεται αυτούς πυρ.» (Ψαλμός Κ΄.)

• «Ότι συ επάταξας πάντας τους εχθραίνοντάς μοι ματαίως, οδόντας αμαρτωλών συνέτριψας» (Ψαλμός Γ΄.)

• «Επ΄ εμέ διήλθον αι οργαί σου, οι φοβερισμοί σου εξετάραξάν με.» (Ψαλμός ΠΖ'.)

• «Κύριος τους φοβούμενους αυτόν.» (Ψαλμός ΡΒ΄.)

• Το αποκορύφωμα της σκληρότητας και της εκδίκησης (της άδικης εκδίκησης) περιγράφεται στο επεισόδιο με τη συκιά, που βρήκε στο δρόμο του ο Ιησούς, την καταράστηκε κι εκείνη ξεράθηκε, επειδή δεν βρήκε σύκα να φάει∙ και να φαντασθεί κάνεις ότι «δεν ήταν ο καιρός των σύκων» («κατά Ματθαίον» κα΄ 18-20, «κατά Μάρκον», ια΄ 13-14, 20-23). Διαβάζεται τη Μεγάλη Δευτέρα το πρωί.

Εδώ δεν πρόκειται μόνον για κακία και κακοήθεια (τι του έφταιγε η συκιά, την οποία επί τέλους δεν είχε καν φυτέψει αυτός;). Υπεισέρχεται επί πλέον κι ο παράγων παραφροσύνη. Γιατί μόνον ένας παράφρων απαιτεί να βρει ώριμα σύκα, όταν δεν είναι ο καιρός της καρποφορίας. Το θαύμα θα ήταν να πέρναγαν την άλλη ημέρα, κι η συκιά να ήταν γεμάτη σύκα. Τέτοια κακία, εναντίον μάλιστα άψυχου πράγματος, μόνον σε ένα ιστορικό ανάλογο καταγράφηκε: στο μαστίγωμα της θάλασσας στον Ελλήσποντο για τιμωρία για τη θαλασσοταραχή από τον πέρση βασιλιά κατά τα Μηδικά.

Το σύκο είναι θρεπτικότατος καρπός, γεμάτος σπέρματα και έχει σχήμα όρχεως. Η συκή, μακρόβιος, που πολλαπλασιάζεται εύκολα με όλους τους τρόπους, ήταν στην αρχαία Ελλάδα σύμβολο της γονιμότητας και του Διονύσου, ένα προσωνύμιο του οποίου ήταν Συκίτης (Αθήναιος, 3.14.15.) Το μίσος του Ιησού επομένως προφανώς δεν στρεφόταν άμεσα εναντίον του δέντρου, αλλά εναντίον αυτού που το δέντρο συμβόλιζε: του Διονύσου. (Περισσότερα για το μίσος, το διχασμό και τον μισελληνισμό των κηρυγμάτων του Ιησού υπάρχουν στο σχετικό άρθρο: Ιησούς: Κήρυκας μίσους, διχασμού και ανθελληνισμού.)

• Τη Μεγάλη Δευτέρα διαβάζονται επίσης αποσπάσματα από την Βίβλο γεμάτα εξωπραγματικές ιστορίες (Ιεζεκιήλ α΄, 1-20, Ιώβ α΄, 1-12) κι ένα απόσπασμα από την Έξοδο (α', 1-20), στο όποιο παρατίθενται πλείστα ονόματα «υιών του Ισραήλ εισπορευομένων εις Αίγυπτον» (Ιακώβ, Ρουβήμ, Συμεών, Λευί, Ιούδα, Ισσάχαρ, Ζαβουλών, Βενιαμίν, Δαν, Νεφθαλείμ, Γαδ, Ασήρ). Τι σχέση έχουν οι ρωμιοί να ασχολούνται με το ποιοι υιοί του Ισραήλ εισπορεύτηκαν στην Αίγυπτο, να το ψέλνουν στις εκκλησίες κι επί πλέον να το θεωρούν ιερό τους κείμενο; (Κείμενα από την «Έξοδο», τον «Ιεζεκιήλ» και τον «Ιώβ» διαβάζονται και άλλες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας.)

• Ολόκληρη τη Μεγάλη Εβδομάδα επίσης ψάλλεται ο Ψαλμός Ν΄, στον όποιο μεταξύ των άλλων αναφέρεται: «Αγάθυνον, Κυριε, εν τη ευδοκία σου την Σιών, και οικοδομηθήτω τα τείχη Ιερουσαλήμ». (Πρόκειται περί εξαιρετικά δημοφιλούς ψαλμού· είναι ο ψαλμός εκείνος, που πρέπει να απαγγέλλει πολλές φορές ο πιστός σαν τιμωρία για τυχόν «παρεκκλίσεις» του, όπως προβλέπεται στο «Πηδάλιον».)

Μεγάλη Τρίτη

• «Κάθου εκ δεξιών μου έως άν θω τους εχθρούς σου υποπόδιον των ποδών σου.» (Στον Όρθρο, από το «κατά Ματθαίον», κβ΄, 44.)

• «Ελπισάτω Ισραήλ επί τον Κύριον.» (Στον Όρθρο, προκείμενον, ήχος δ΄, ψαλμός ΡΛ΄).

Μεγάλη Τετάρτη

• «Ευλογήσαι σε Κυριος εκ Σιών» (Στον Όρθρο, «προκείμενον», ήχος πλ. β΄, ψαλμός ΡΛΓ΄.)

• «Οι φοβούμενοι τον Κύριον, ευλογήσατε τον Κυριον. Αινείτε το όνομα Κυρίου, αινείτε, δούλοι, Κύριον.» (Στον Όρθρο, «προκείμενον», ήχος β΄, ψαλμός ΡΛΔ΄.)

• «Εις οδόν εθνών μη απέλθητε, και εις πόλιν Σαμαριτών μη εισέλθητε· πορεύεσθε δε μάλλον προς τα πρόβατα τα απολωλότα οίκου Ισραήλ.», ι΄, 1-2, 5-8.)

• «Ουκ έστι καλόν λαβείν τον άρτον των τέκνων και βαλείν τοις κυναρί-οις» (Απόσπασμα από το «κατά Ματθαίον», ιε', 21-28.) Το κυναρίοις (σκυλιά) αναφέρεται στους έλληνες. Πρόκειται για μία καταπληκτική ιστορία, που περιγράφεται κι από τον Μάρκο (ζ΄, 25-30) κι αφορά στη θεραπεία της κόρης μιας «Ελληνίδος, Συροφοίνισσας το γένος·» (Μαρκ. ζ΄, 26). [Εδώ θέλει αρκετή προσοχή, γιατί μόνο το πρωτότυπο κείμενο μιλάει για ελληνίδα. Αν διαβάζετε το κείμενο στη νεοελληνική απόδοση των χριστιανών μεταφραστών, κατά κανόνα μεταφράζεται το «ελληνίδα» σε «ειδωλολάτρις», οπότε ο ανυποψίαστος αναγνώστης προσπερνάει το κείμενο, χωρίς να αντιληφθεί την πραγματική σημασία του.]

Η γυναίκα αυτή λοιπόν έπεσε στα πόδια του Ιησού παρακαλώντας τον να θεραπεύσει την άρρωστη κόρη της, καθότι ο Ιησούς εμφανίζεται κατʼ εξοχήν ως θεραπευτής. Ποια ήταν όμως η αντίδραση του Ιησού; «Κι εκείνος δεν της αποκρίθηκε ούτε μία λέξη. Και τότε οι μαθητές τον πλησίασαν και του είπαν διώξε την, γιατί φωνάζει από πίσω μας. Κι εκείνος τους αποκρίθηκε: “Δεν είμαι σταλμένος παρά μόνο για τα χαμένα πρόβατα του οίκου του Ισραήλ. Δεν είναι σωστό να παίρνεις το ψωμί από τα παιδιά και να το δίνεις στα σκυλιά”.» (Ματθ. ιε΄,26 και Μαρκ. ζ΄, 27-28.) «Ναι, Κύριε», του απάντησε τότε η γυναίκα, «αλλά και τα σκυλιά τρώνε από τα ψίχουλα που πέφτουν κάτω από το τραπέζι των κυρίων τους». Τότε μόνον ικανοποιήθηκε αυτός, και «θεραπεύτηκε η κόρη της από την ώρα εκείνη». Η συμπεριφορά του «Υιού του θεού» στο περιστατικό αυτό δεν εγείρει καμμία αμφιβολία, είναι σαφέστατη: Θεωρεί τους έλληνες σκυλιά, που δεν αξίζει να τρώνε ούτε τα ψίχουλα που πέφτουν από το τραπέζι των κυρίων τους, των εβραίων.

Πέραν αυτού όμως μια τέτοια συμπεριφορά γεννά κι ορισμένα επί πλέον ερωτήματα. Η πρώτη αντίδραση του, όπως είδαμε, ήταν να αρνηθεί την θεραπεία. Οι αρχαίοι ιατροί, άλλα και οι σύγχρονοι, ορκίζονται τον περίφημο «Όρκο του Ιπποκράτη», στον όποιο συνομολογούν, πως θα ασκήσουν την τέχνη τους σε κάθε έναν που θα τους το ζητήσει, είτε αυτός είναι άνδρας, είτε γυναίκα, είτε ελεύθερος, είτε δούλος. Σε κανένα σημείο του Όρκου δεν υπάρχει περιορισμός της άσκησης του επαγγέλματος τους, επειδή ο ασθενής είναι αλλόφυλος η αλλόθρησκος. Ο Ιπποκράτης ούτε καν το σκέφτεται να κάνει τέτοιου είδους διακρίσεις. Ο Ιησούς όχι μόνο το σκέφτεται, αλλά και το εφαρμόζει. Η θεραπευτική δεινότητα του Ιησού ήταν τελικά περιορισμένη σε ποσότητα, και όταν παρείχε μερικά «ψίχουλα» σε κάποιον αλλόφυλο, αυτό σήμαινε, ότι τα στερούσε από τα «χαμένα πρόβατα του Ισραήλ»;

Μεγάλη Πέμπτη

• «Οι μακαριστοί, εν τη Σιών.» (Από τροπάριο στον Όρθρο.)

• «Ότι τάδε λέγει Κυριος τω λαώ μου Ίσραήλ.» (Απόσπασμα από τον Ιερεμία, ια΄18-23 και ιβ΄ 1-5, 9-11, 14-15.)

• «Ο πρωτότοκος υιός μου Ισραήλ.» (Ιδιόμελον, ήχος γ΄, ψαλλόμενον την εσπέρα.)

• «Πάσα κτίσις ηλλοιούτο φόβω.» (Απόστιχο ιδιόμελο, ήχος α΄.)

• «Φοβος και τρόμος επέπεσε τη κτίσει.» (Δοξαστικόν, ήχος πλ. δ'.)

• Αποσπάσματα από την «Έξοδο» και τον «Ιώβ» εξακολουθούν να διαβάζονται και τη Μ. Πέμπτη, όπως κάθε ήμερα, αλλά ο Ιεζεκιήλ έχει αντικατασταθεί από τον «Ιερεμία».

Εβραϊκή οικογένεια γύρω από το πασχαλινό τραπέζι. Πρώτα πλένουν καλά τα χέρια τους, απαγγέλλουν προσευχές, πίνουν από ένα ποτήρι κρασί, που κάνει το γύρο του τραπεζίου κι ύστερα ο πατέρας ευλογεί, τεμαχίζει και μοιράζει τον άρτο. Πάντα στο εβραϊκό πασχαλινό τραπέζι υπάρχουν τα σύμβολα της ιστορίας του εβραϊκού Πάσχα: ένα από αυτά είναι το αυγό. Ένα καλά βρασμένο ολόκληρο αυγό συμβολίζει το ναό της Ιερουσαλήμ, οπού γίνονταν οι θυσίες. Το βασικότερο όμως στοιχείο του εβραϊκού Πάσχα είναι το αρνί. (Φωτογραφία από σχολικό βιβλίο Θρησκευτικών.)

Μεγάλη Παρασκευή

• «Tότε λαλήσει προς αυτούς εν οργή αυτού και εν τω θυμώ αυτού ταράξει αυτούς.» «Aίτησαι παρʼ εμού, και δώσω σοι έθνη την κληρονομίαν σου.» «Ποιμανείς αυτούς εν ράβδω σιδηρά, ως σκεύη κεραμέως συντρίψεις αυτούς.» «Δουλεύσατε τω Κυρίω εν φόβω και αγαλλιάσθε αυτώ εν τρόμω» (Ώρα πρώτη, αποσπάσματα άπο τον ψαλμό ΚΑ'.)

• «Επί τον Ισραήλ του Θεού.» (Απόσπασμα από την «προς Γαλατάς επιστολή», στ΄ 14-18.)

• «Πάσα η κτίσις ηλλοιούτο φόβω.» (Την εσπέρα, ήχος α΄.)

Μεγάλο Σάββατο

• «Χαίρε σφόδρα, θύγατερ Σιών, κήρυσσε, θύγατερ Ιερουσαλήμ· ευφραίνου και κατατέρπου εξ όλης της καρδίας σου, θύγατερ Ιερουσαλήμ. Λελύτρωταί σε εκ χειρός εχθρών σου Βασιλεύς Ισραήλ» (Απόσπασμα Σοφονίου, γ΄ 8-15, την εσπέρα- το ίδιο που είχε διαβαστεί και την Κυριακή των Βαΐων.)

• «Ευλογείτε, Ανανία, Αζαρία και Μισαήλ, τον Κυριον.» (Από τον "Ύμνο των Τριών Παίδων.) Είναι τόσο σημαντικοί για την Ελλάδα ο Ανανίας, ο Αζαρίας κι ο Μισαήλ, τους οποίους επικαλούνται το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου οι ιερείς;

Στις δώδεκα τα μεσάνυκτα ψάλλεται το «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών», ο παιάνας της χριστιανοσύνης, ο όποιος προοιμιάζεται με απειλές κι εκδικήσεις: «Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί αυτού και φυγέτωσαν από προσώπου αυτού οι μισούντες αυτόν... Ως εκλείπει καπνός εκλειπέτωσαν, ως τήκεται κηρός από προσώπου πυρός, ούτως απολούνται οι αμαρτωλοί από προσώπου του Θεού και οι δίκαιοι ευφρανθήτωσαν.»

Το εβραϊκό ιστορικό της γιορτής του Πάσχα

Η αρχή του Πάσχα ανάγεται μεν στους αιγυπτίους, που γιόρταζαν την Εαρινή Ισημερία, τότε που η ήμερα αρχίζει να γίνεται μεγαλύτερη από τη νύκτα: πισάχ, δηλαδή «διάβαση», έλεγαν τη γιορτή τους οι αιγύπτιοι, δηλαδή διάβαση του Ήλιου από τον Ισημερινό. Όμως οι εβραίοι εν τέλει ιδιοποιήθηκαν και διέσωσαν αυτό το έθιμο∙ στη γλώσσα τους λέγεται Πεσάχ («πέρασμα») ή Γιορτή των Αζύμων (Λουκ. κβ΄,1) και εξακολουθεί να είναι η σπουδαιότερη γιορτή τους.

Σύμφωνα με την Βίβλο, το Πάσχα ορίσθηκε από το θεό, θεσπίστηκε από τον Μωυσή και καθιερώθηκε σε ανάμνηση της εξόδου των εβραίων από την Αίγυπτο και το πέρασμα τους από την Ερυθρά Θάλασσα («Έξοδος», κεφ. ιβ΄). Λέγεται και Πάσχα των Ιουδαίων (Ιωάν. β΄,13, ια΄, 55) ή Πάσχα του Κυρίου (Γιαχβέ, «Έξοδος» ιβ΄, 11). Γιορτάζεται την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία. Η «εξήγηση» ρωμιορθόδοξων κύκλων, πως η λέξη Πάσχα προέρχεται από το ελληνικό ρήμα πάσχω, στερείται σοβαρότητας. Η λέξη Πάσχα είναι εξελληνισμός της εβραϊκής λέξης πεσάχ.

«Θελω πατάξει παν πρωτότοκον εν τη γη της Αιγύπτου από ανθρώπου έως κτήνους», διεμήνυσε στους εβραίους ο Γιαχβέ («Έξοδος, ιβ΄ 12). Προκειμένου να το πετύχει αυτό, τους παράγγειλε πρώτα να σφάξουν ένα αρνί και να το φάνε το βράδυ με άζυμα και πικρά χόρτα και μετά με το αίμα του να βάψουν το ανώφλιο και τους δύο παραστάτες των θυρών των σπιτιών τους, ώστε «ο Κύριος θέλει παρατρέξει την θύραν και δεν θέλει αφήσει τον εξολοθρευτήν να εισέλθη εις τας οικίας σας, δια να πατάξη». Τελικά «ο Κύριος επάταξε παν πρωτότοκον εν τη γη της Αιγύπτου από του πρωτοτόκου του Φαραώ, όστις κάθηται επί του θρόνου αυτού, έως του πρωτοτόκου του αιχμαλώτου, του εν τω δεσμωτηρίω∙ και πάντα τα πρωτότοκα των κτηνών... Δεν ήτο οικία εις την οποίαν δεν υπήρχε νεκρός». Όλες αυτές οι θεόπνευστες ενέργειες, που περιγράφονται με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες στο ιβ΄ κεφάλαιο της «Εξόδου» της Βίβλου, γιορτάζονται την ημέρα του Πάσχα.

Αυτό το εβραϊκό Πάσχα ο Ιησούς ούτε κατήργησε, ούτε υποτίμησε, τουναντίον πήρε τους μαθητές του και ανέβηκε στα Ιεροσόλυμα -το τρίτο και τελευταίο έτος του δημόσιου βίου του-, για να το γιορτάσουν σαν νομοταγείς εβραίοι (Μαρκ. 14,1, Λουκ. 22,1, Ιωάν. 2,23).

Όλες οι περιγραφές της Καινής Διαθήκης μιλούν ξεκάθαρα, ότι τα γεγονότα της Μεγάλης Εβδομάδος εξελιχθήκαν την εβδομάδα που προηγήθηκε από το Πάσχα των εβραίων. Ο λεγόμενος Μυστικός Δείπνος ήταν το πασχαλινό τραπέζι για τον εορτασμό του εβραϊκού Πάσχα από τον Ιησού και τους μαθητές του. «Ο Ιησούς απέστειλε τον Πέτρο και τον Ιωάννη λέγοντας: "Πηγαίνετε να ετοιμάσετε να φάμε για το Πάσχα".» (Λουκ. 22,8.) «Οι μαθητές έκαναν όπως τους πρόσταξε ο Ιησούς κι ετοίμασαν το Πάσχα.» (Ματθ. 26, 19.)

Το Πάσχα των εβραίων κατά το έτος εκείνο γιορτάστηκε ημέρα Σάββατο, ενώ η υποτιθέμενη ανάσταση σύμφωνα με τους ευαγγελιστές (Ματθ. 28,1, Μαρκ. 16,1, Λουκ. 24,1, Ιωάν. 20,1) έγινε την επομένη ήμερα («μία των Σαββάτων»), που αργότερα ονομάστηκε Κυριακή. Από εκεί πήραν την ονομασία τους και οι άλλες ήμερες της εβδομάδας (Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη κ.τ.λ.).

Στην Α΄ Οικουμενική Συνοδό της Νίκαιας (325 μ.Χ.) καθορίστηκαν τα του εορτασμού του χριστιανικού Πεσάχ. Συγκεκριμένα αποφασίστηκε να γιορτάζεται η ανάσταση του Ιησού. Ως ημερομηνία καθορίστηκε η πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία, ώστε το χριστιανικό Πάσχα και να αποτελεί συνέχεια της εβραϊκής παράδοσης του Πεσάχ, αλλά και να μην συμπίπτει την ίδια ακριβώς μέρα με το εβραϊκό.

Σύμφωνα με τους χριστιανούς, ο Ιησούς γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου, οπότε κάθε 25 Δεκεμβρίου γιορτάζεται η γέννηση του. Την όγδοη ήμερα έγινε η περιτομή του, οπότε λογικά γιορτάζεται την 1η Ιανουαρίου. Το ίδιο γίνεται και για όλες τις άλλες γιορτές. Αυτό που δεν έχει σταθερή ημερομηνία είναι το Πάσχα. Κάποια μέρα της Άνοιξης όμως, πιστεύουν, ο Ιησούς αναστήθηκε. Πότε ήταν αυτή η ήμερα; Γιατί δεν μελέτησαν οι Πατέρες τις Γραφές τους, δεν ζήτησαν και την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, ώστε να αποφασίσουν ποια ημερομηνία έγινε η ανάσταση; Γιορτάζοντας κάθε χρόνο σε άλλη ημερομηνία, μόνο από σύμπτωση μπορεί να ταυτίσουν την ημέρα της υποτιθέμενης ανάστασης με την ήμερα του εορτασμού της. Η εβραϊκή καταγωγή του Πάσχα είναι καθαρά ο λόγος, που δεν εορτάζεται σε συγκεκριμένη ημερομηνία, άλλα είναι κινητή εορτή.

Οι σύγχρονοι ρωμιοί χριστιανοί τηρούν με θρησκευτική ευλάβεια τους εβραϊκούς συμβολισμούς του Πάσχα, δηλαδή:

• Το βασικό στοιχείο του, το ψητό αρνί, που έσφαξαν οι εβραίοι κατʼ εντολή του Θεού: Αρνί τρώνε από τότε κατʼ έθιμο κάθε Πάσχα οι εβραίοι.

• Τα αυγά, που συμβολίζουν το ναό της Ιερουσαλήμ, όπου γίνονταν οι θυσίες.

• Το κόκκινο χρώμα, που συμβολίζει το αίμα του αρνιού, που έβαψαν τις θύρες τους οι εβραίοι.

Οι ελληνικές γιορτές καταδιώχθηκαν από τους χριστιανούς κι επιβλήθηκαν οι καθαρά εβραϊκές, όπως το Πεσάχ, η εβραϊκότητα του οποίου δεν θα πρέπει να εξετάζεται από μόνη της. Είναι μία σημαντική εβραϊκή γιορτή μέσα στον εβραιογενή κι ανθελληνικό Χριστιανισμό.
Δια του Χριστιανισμού εβραιοποιήθηκαν τα έθιμα, ιδιαίτερα την εποχή του Πεσάχ, οπότε οι πιστοί σπεύδουν στους ναούς τη Μεγάλη Εβδομάδα κι ακούν σε εβραϊκή μουσική ύβρεις κατά των Ελλήνων, ψήνουν το αρνί, βάφουν κόκκινα τα αυγά, μαγειρεύουν μαγειρίτσα, πιστεύοντας επί πλέον, ότι όλα αυτά αποτελούν σημαντικό μέρος της ελληνικής παράδοσης.

ΜΕΓΑΛΗ ΤΩΝ ΥΒΡΕΩΝ, ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΚΑΤΑ ΕΛΛΗΝΩΝ