Αρχαίες και Σύγχρονες αντιλήψεις για το Σύμπαν

 

*Είναι σταθερό και ακίνητο ή διαστελλόμενο; Οι σύγχρονοι επιστήμονες είναι διχασμένοι, καθώς τα υποατομικά σωματίδια «παίζουν κρυφτούλι».

*Πλίνιος: Μπροστά στο τιτάνιο έργο του Ιππάρχου θα μπορούσε να οπισθοχωρήσει ακόμη και ο Θεός.

*Τεράστια η προσφορά των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων και επιστημόνων όπως ο Θαλής, ο Μιλήσιος, ο Αρίσταρχος ο Σάμιος, ο Δημόκριτος, ο Λεύκιππος, ο Αναξαγόρας, ο Εύδοξος, ο Ερατοσθένης, ο Κλεομήδης, ο Τιμόχαρις, ο Αρίστυλλος, ο Παρμενίδης, ο Ζήνων, ο Ελεάτης και πολλοί άλλοι.

*Έγινε ποτέ τό Μπιγκ Μπαγκ;

Αν κρίνει κανείς από τις μεγάλες δαπάνες των κρατών για την εξερεύνηση του διαστήματος, κατανοεί ότι το ενδιαφέρον της ανθρωπότητας για την κοσμογονία παραμένει αδιάπτωτο.

Οι θεωρίες περί κοσμογονίας διαδέχονται η μία την άλλη. Οι περισσότερες είναι θνησιγενείς. Κάποιες ζουν το πολύ μερικές δεκαετίες και μετά αναθεωρούνται ή ανατρέπονται από τα νέα δεδομένα που έρχονται στο φως, κυρίως από τους μεγάλους επιταχυντές, στους οποίους  τώρα έχουν στηριχθεί όλες οι ελπίδες για να συνδεθεί η ανακάλυψη του σωματιδίου (μποζονίου) higgs, που θα μας αποκαλύψει ότι είμαστε προϊόν της Μεγάλης Έκρηξης (Big Bang).

• Πολλοί πιστεύουν ότι το Σύμπαν δημιουργήθηκε πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια αλλά δεν μας λένε τι υπήρξε πριν από την Μεγάλη Έκρηξη.
• Άλλοι πάλι, που έχουν διαβάσει βαθύτερα τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους και επιστήμονες, πιστεύουν ότι το Σύμπαν είναι σταθερό και δεν γεννήθηκε ποτέ.
• Άλλοι επιστήμονες, στηριζόμενοι στις πλάτες γιγάντων του παρελθόντος, λοξοδρομούν από το λεγόμενο «καθιερωμένο πρότυπο» και αναπτύσσουν παράδοξες και αναπόδεικτες θεωρίες, στις οποίες δίνουν εξ ίσου παράδοξα ονόματα, όπως «σκουλικότρυπες», «θεωρία των μεμβρανών», «θεωρία των χορδών» ή της «υπερσυμμετρίας» κ.ά.

Όλοι αυτοί προσπαθούν να επινοήσουν μία νέα θεωρία, που την έχουν προκαταβολικά βαφτίσει «Θεωρία των πάντων», η οποία θα εξηγεί τα πάντα. Αλλά μία τέτοια θεωρία αποτελεί επί του παρόντος ουτοπία, γιατί θα πρέπει να ανακαλυφθούν νέα μαθηματικά.

Η πρόοδος της τεχνολογίας έδωσε στην αστρονομία τέτοιες δυνατότητες, ώστε να υποστηρίζεται πια ότι ο άνθρωπος βρίσκεται πολύ κοντά στην επίλυση μεγάλων προβλημάτων που υπάρχουν στο Σύμπαν.

Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι

Μέσα σ’ αυτή την σύγχυση και…ενίοτε τις υπερβολές των συγχρόνων επιστημόνων, έρχεται να προβάλλει η ήρεμη σκέψη των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, οι οποίοι προσπάθησαν και το κατάφεραν σε σημαντικό βαθμό να προσεγγίσουν τον Δημιουργό φιλοσοφικά και όχι μηχανιστικά, όπως προσπαθεί σήμερα η επιστήμη, η οποία στηρίχθηκε στις σκέψεις αυτών των γιγάντων της Ελληνικής αρχαιότητας, για ν’ αναπτυχθεί στον βαθμό που γνωρίζουμε.

Ο μέγας Παρμενίδης για παράδειγμα, έχει τόσο πολύ και τόσο βαθιά επηρεάσει την σύγχρονη αστρονομία και αστροφυσική, ώστε οι οπαδοί της θεωρίας του Big Bang υποχρεώθηκαν να δεχθούν την αρχή του, ότι δηλαδή δεν υπάρχει μηδέν και ότι εκ του μηδενός δεν γεννάται τίποτε.

Έτσι, οι σύγχρονοι επιστήμονες, προκειμένου να στηρίξουν την θεωρία του Big Bang, δέχθηκαν ότι υπήρχε ένα υπερσυμπυκνωμένο άτομο, το οποίο εν δυνάμει περιείχε… όλο το ορατό σύμπαν, και το οποίο εξερράγη κάποτε.

Τώρα, γιατί να γίνει όλη αυτή η αναστάτωση, δεν μας το εξηγούν.

Ποιους μπορεί να πείσει η ακατανόητη αυτή θεωρία, αν συγκριθεί με την απείρως περισσότερο πειστική αντίληψη του Παρμενίδη, ότι το Σύμπαν δεν γεννήθηκε ποτέ, διότι τότε θα είχε αρχή, οπότε μοιραία θα ερχόταν και το τέλος. Κι ακόμη ότι το Σύμπαν, το Ον όπως το αποκαλεί, είναι αιώνιο, αγέννητο, πλήρες (οὐλομελές) και ακίνητο.

Η τεράστια προσφορά τους

Καταπλήσσει ακόμη και τα σημερινά ιερά τέρατα της αστρονομίας η τεράστια προσφορά των αρχαίων Ελλήνων αστρονόμων, των πρώτων σε όλο τον κόσμο από την εποχή των Ορφικών, που ενδιαφέρθηκαν να μάθουν τι συμβαίνει όταν χάνονται τ’ αστέρια από τον ουράνιο θόλο, και προσπάθησαν να εξηγήσουν τα ουράνια φαινόμενα.

Ο πρώτος που προέβλεψε ηλιακή έκλειψη, ήταν ο Θαλής ο Μιλήσιος. Προέβλεψε με ακρίβεια ότι θα συμβεί στις 28 Μαΐου του 585 π.Χ. Μάλιστα δε, εκμεταλλεύθηκε την «προφητεία» αυτή γιά να ειρηνεύσει τους εμπολέμους Λυδούς και Μήδους.

Η Ελλάς του 5ου π.Χ. αιώνος είχε εμπεδώσει πλέον την αντίληψη ότι η Γη είναι σφαιρική.

Ο Αναξαγόρας ήταν ο πρώτος που υποστήριξε ότι ο ήλιος είναι πολύ μεγαλύτερος από την Γη και διάπυρος, δηλαδή φλεγόμενος.

Ο Δημόκριτος ήταν ο πρώτος που αντελήφθη, ότι ο Γαλαξίας αποτελείται από πλήθος αστέρων «συμφωτιζομένων διά τήν ἀπόστασιν», δηλαδή ότι λόγω αποστάσεως δεν διακρίνονται ως αστέρες, αλλά συμφωτίζονται και δίνουν την εντύπωση νέφους.

Τι να πει κανείς για τον Εύδοξο (408-335 π.Χ.) από την Κνίδο, ο οποίος επινόησε την «διόπτρα» και την ονόμασε «αράχνη» για τις έρευνές του. Ο Αριστοφάνης αναφέρει στις «Νεφέλες» ότι ο υάλινος φακός ήταν από τότε γνωστός.

Η μεγαλοφυής ανακάλυψη του Ευδόξου ήταν ότι διατύπωσε την θεωρία περί της τροχιάς των πλανητών, δεχόμενος ότι αυτοί κινούνται επί των περιφερειών ομοκέντρων σφαιρών. Πάνω σ’ αυτό το μεγαλοπρεπές επιστημονικό οικοδόμημα που ίδρυσε ο Εύδοξος, στηρίχθηκαν αργότερα ο Αρίσταρχος και ο Ίππαρχος.

Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος που έζησε από το 320- 250 π.Χ., ήταν από τους μεγαλύτερους αστρονόμους όλων των εποχών και από τα φωτεινότερα πνεύματα της Ελληνικής και της παγκόσμιας αρχαιότητας. Ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε το ηλιοκεντρικό σύστημα του κόσμου, κάτι βέβαια που πρώτοι είχαν καθορίσει οι Ορφικοί.

Την τεράστια αυτή ανακάλυψη εκμεταλλεύθηκε ο Πολωνός αστρονόμος Κοπέρνικος, έκλεψε την σκέψη του Αριστάρχου, καθώς είχε στην κατοχή του τα αρχαία κείμενα και γνώριζε λατινικά και αρχαία ελληνικά. Έτσι εμφάνισε την ανακάλυψη σαν δική του καινοτομία, με αποτέλεσμα ο κόσμος σήμερα να ονομάζει το ηλιοκεντρικό πλανητικό σύστημα ως «Κοπερνίκειο», αντί «Αριστάρχειο».

Ο μεγαλοφυής Ερατοσθένης, που γεννήθηκε στην Κυρήνη της Β.Αφρικής, ήταν ο πρώτος άνθρωπος που μέτρησε την περιφέρεια της Γης. Και να πώς:

Αναφέρθηκε στον Ερατοσθένη ότι στην πόλη Συήνη, που βρισκόταν 5.000 στάδια νοτίως της Αλεξανδρείας, ο Ήλιος αντικατοπτρίζεται την 21 Ιουνίου το μεσημέρι στο κέντρο ενός πηγαδιού. Αυτό σημαίνει ότι ο Ήλιος βρίσκεται στην κατακόρυφη θέση του.

Στην Αλεξάνδρεια την ίδια ημέρα και ώρα, οι ακτίνες του Ηλίου σχημάτιζαν με την κατακόρυφο γωνία  Α , η οποία είναι ίση με την γωνία Β, που σχηματίζουν η κατακόρυφος της Συήνης και η κατακόρυφος της Αλεξανδρείας.

Ο Ερατοσθένης μέτρησε την γωνία Α και την βρήκε 7 μοίρες και 12 πρώτα λεπτά.

Σκέφθηκε λοιπόν: Αφού οι 7 μοίρες και τα 12  πρώτα λεπτά αντιστοιχούν σε μήκος 5.000 σταδίων, τότε στις 360 μοίρες που έχει ο κύκλος (και φυσικά κι αυτό είναι αρχαιοελληνική ανακάλυψη), οι οποίες είναι 50 φορές μεγαλύτερες από τις 7 μοίρες και 12 πρώτα λεπτά, θα αντιστοιχεί σε μήκος 250.000 σταδίων.

Κάθε αττικό στάδιο έχει μήκος 164 μέτρα. Επομένως, συμπέρανε, ότι η περίμετρος της Γης είναι 41.000 χιλιόμετρα.

Στην πραγματικότητα η περίμετρος της Γης είναι περίπου 1.000 χιλιόμετρα μεγαλύτερη από την τιμή που έδωσε ο Ερατοσθένης. Αλλά γι’ αυτό το μικρό λάθος δεν φταίει ο Έλληνας σοφός. Φταίνε εκείνοι που είχαν μετρήσει λανθασμένα την απόσταση μεταξύ Συήνης – Αλεξανδρείας, που δεν είναι 5.000 στάδια, δηλαδή 820 χιλιόμετρα, αλλά λίγο μικρότερη, δηλαδή 800 χιλιόμετρα. Έτσι ο Ερατοσθένης υπήρξε ο πρώτος θνητός πού μέτρησε με ακρίβεια την περίμετρο της Γης, χάριν της μεγάλης του παρατηρητικότητας.

Αρχαιοελληνικά αστρονομικά συγγράμματα

Αυτές είναι σπουδαίες θεωρίες, που είχαν και πρακτική απήχηση στην μακρινή εκείνη εποχή. Ποιος άλλος θα μπορούσε, βλέποντας τον ήλιο να αντικατοπτρίζεται στο βάθος ενός πηγαδιού, να μετρήσει με τόση ακρίβεια τον γεωγραφικό μεσημβρινό της Γης;

Αλλά ο μεγαλύτερος αστρονόμος όλων των εποχών ήταν ο Ίππαρχος, που έζησε το 190 π.Χ. και γεννήθηκε στην Νίκαια της Βυθηνίας.

Τον περισσότερο χρόνο της ζωής του ο Ίππαρχος τον πέρασε στην Ρόδο. Και τι δεν έγραψε αυτός ο πανεπιστήμων. Μόνο τους τίτλους των βιβλίων του αν διαβάσει κανείς, αντιλαμβάνεται το μέγιστον του νού του:

• Περί αστερισμών.
• Μαθηματική Σύνταξις, γνωστή ὡς Αλμαγέστη.
• Περί τῆς τῶν ἀπλανῶν συντάξεως καί τοῦ καταστηριγμοῦ.
• Περί τῆς τῶν συνανατολῶν πραγματείας.
• Περί μεγεθῶν και ἀποστημάτων Ἡλίου καί Σελήνης, και πολλά άλλα.

Ο εμπρησμός της Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης κατέστρεψε όλα σχεδόν τα συγγράμματα του Ιππάρχου, αλλά ευτυχώς πολλά διασώθηκαν από συγγραφείς, όπως ο Πλίνιος, ο Στράβων, ο Θέων ο Σμυρναίος, ο Θέων, ο Αλεξανδρεύς και ο Πλούταρχος.

Το πιο σημαντικό έργο του Ιππάρχου, για το οποίο η ανθρωπότητα του χρωστά αιώνια ευγνωμοσύνη, ήταν η απόφασή του να αριθμήσει όλους τους αστέρες και να προσδιορίσει την θέση ενός εκάστου στον ουρανό, καθώς και την λαμπρότητά τους, ώστε οι μετέπειτα αστρονόμοι να γνωρίζουν τους ορατούς αστέρες επί Ιππάρχου και να μπορούν να αποφαίνονται, αν ένας αστέρας υπήρχε άλλοτε ή ήταν νέος, καθώς επίσης και αν οι αστέρες βρίσκονται πάντα στην ίδια θέση διά μέσου των αιώνων.

Ο Πλίνιος αναφέρει ότι μπροστά στο τιτάνειο αυτό έργο που ανέλαβε κι έφερε σε πέρας ο Ίππαρχος, θα μπορούσε να οπισθοχωρήσει ακόμη και ο Θεός.

Αλήθεια, αυτούς τους γίγαντες της Αστρονομίας γιατί δεν τους τιμά άραγε η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, η οποία ερωτοτροπεί με τα βραβεία Νόμπελ και αμείβεται πλουσιοπάροχα από τα λεφτά των απανταχού φορολογουμένων, διεξάγοντας έρευνες, οι περισσότερες από τις οποίες απολήγουν στα χέρια των κυβερνήσεων για να καταδυναστεύουν τους λαούς;

Γιατί δεν θυμούνται τον Ποσειδώνιο, τον Στωικό φιλόσοφο, συνεχιστή του έργου του Ιππάρχου, που με άγνωστο τρόπο υπολόγισε ότι η απόσταση μεταξύ Γης και Ηλίου είναι 105 εκατομμύρια χιλιόμετρα, αντί του ορθού 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα;

Ποιος άλλος τόλμησε εκείνη την εποχή, να μετρήσει αυτή την απόσταση, η ακρίβεια της οποίας μόλις προσφάτως επιβεβαιώθηκε;

Γιατί δεν θυμούνται τον Κλεομήδη, ο οποίος στο έργο του διατυπώνει θαυμάσιες σκέψεις σχετικά με την έκταση του Σύμπαντος, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ο χώρος είναι άπειρος, αλλά ταυτόχρονα θεωρεί το Σύμπαν πεπερασμένο, θεωρία που υποστηρίχθηκε όλως προσφάτως από τον Αϊνστάιν;

Γιατί δεν θυμούνται τον Κλαύδιο Πτολεμαίο, τον Τιμόχαρη, ένα από τους πλέον οξυδερκείς παρατηρητές του ουρανού;

Γιατί δεν μνημονεύουν τον Αρίστυλλο και άλλους αρχαίους Έλληνες αστρονόμους, στους οποίους στηρίχθηκε ο Ίππαρχος γιά να κάνει μία από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις στην αστρονομία, που είναι η μετάπτωση του άξονα της Γης, μία εκ των τριών πιο σημαντικών κινήσεων του πλανήτη μας;

Γιατί δεν τιμούν στις δεξιώσεις τους και στις άλλες επιστημονικές εκδηλώσεις τους τον μεγάλο μύστη Παρμενίδη και τον μαθητή του Ζήνωνα τον Ελεάτη, τον πρώτο άνθρωπο που σκέφθηκε τον απειροστικό λογισμό και τον επιστήμονα που πρώτος διατύπωσε, κατά τον πολύ Έρμαν Ντηλ, την γενική θεωρία της Σχετικότητας;

Γιατί δεν μνημονεύουν τον Αναξαγόρα, τον Αναξίμανδρο, τον Αναξιμένη, τον Ξενοφάνη, τον Μέλισσο και εκατοντάδες άλλους αρχαιοέλληνες αστρονόμους, οι οποίοι με τις ανεπανάληπτες θεωρίες τους και επιστημονικές εργασίες τους στέριωσαν στους αιώνες την επιστήμη της Αστρονομίας, γιά να έλθουν πολύ αργότερα νεώτεροι γίγαντες όπως ο Γαλιλαίος, ο Νεύτων, ο Κέπλερ και άλλοι γιά να δώσουν νέα διάσταση στην Αστρονομία;

Ο Νεύτων άλλωστε το αναγνώρισε λέγοντας ότι το έργο του στηρίχθηκε σε πλάτες γιγάντων. Με τις λίγες αυτές αναφορές σχηματίζει κανείς μία μικρή ιδέα της μεγάλης προσφοράς και της μεγάλης συμβολής των Αρχαιοελλήνων αστρονόμων στις σημερινές αναζητήσεις και στα σημερινά επιτεύγματα της επιστήμης.

Οι σύγχρονες θεωρίες περί σύμπαντος

Ας δούμε όμως συνοπτικά τι πιστεύει η σημερινή Αστρονομία για το σύμπαν και την κοσμογονία.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αστρονομία έχει πραγματοποιήσει τεράστια άλματα τους τελευταίους δύο αιώνες, συμπεριλαμβανομένου και του αιώνα που διανύουμε, καθώς κατόρθωσε να στείλει άνθρωπο στο διάστημα και εξερευνητικά διαστημόπλοια στους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος κι ακόμη μακρύτερα.

Η γενική πεποίθηση που επικρατεί σήμερα περί κοσμογονίας, είναι ότι σε κάποια περίοδο του χρόνου εξερράγη ένα απείρως μικρό άτομο, το οποίο παραδόξως περιέκλειε μέσα του το Σύμπαν, όπως ένα φασόλι π.χ. περικλείει εν δυνάμει μία φασολιά.

Οι επιστήμονες θεωρητικολογώντας εξηγούν την εξέλιξη που ακολούθησε, όταν το άτομο αυτό με βαθμό μεγέθους 10 στην μείον 27 εξερράγη και δημιούργησε το Σύμπαν, ή τουλάχιστον αυτό που βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε.

Η εξέλιξη αυτή χαρακτηρίζεται ως «Καθιερωμένο Πρότυπο» ή «Πληθωριστικό Μοντέλο». Όταν εξερράγη το υπερσυμπυκνωμένο άτομο, γεννήθηκε ταυτόχρονα και ο χρόνος. Αλλά και πάλι υπάρχει ένα πελώριο ερωτηματικό: Γέννηση του χρόνου;

Down of the time, λέει η NASA.

Στα επόμενα εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου δημιουργήθηκε, λένε, ένας συμφυρμός ύλης, που δημιούργησε στην συνέχεια τα στοιχεία της ύλης. Τότε αρχίζει το λεγόμενο πληθωριστικό μοντέλο.

Μέσα σε 380.000 χρόνια, το Σύμπαν παίρνει την μορφή ενός αυγού, μέσα στο οποίο η ύλη μετασχηματίζεται και δημιουργούνται οι γαλαξίες.

Περνούν άλλα 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια, για να φθάσουμε στην σημερινή εποχή, με ένα Σύμπαν σκοτεινό και κατάσπαρτο με γαλαξίες, οι οποίοι στο εσωτερικό τους φαίνονται να φλέγονται, αλλά αν κάποιος βρεθεί εκεί, θα βρίσκεται και πάλι στο σκοτάδι, καθώς το «πρώτο φώς» έχει εξαφανισθεί ύστερα από την Μεγάλη Έκρηξη.

Μερικοί επιστήμονες υπόσχονται ότι…θα ξαναγυρίσει!

Εμείς πάνω στην Γη, όπου είμαστε γραπωμένοι σαν την σκουριά, δεν μπορούμε ν’ αντιληφθούμε το απόλυτο σκότος που επικρατεί στο διάστημα. Μόνο την νύχτα, όταν δύει ο ήλιος, σχηματίζουμε μια ιδέα του σκότους. Αν όμως βρεθούμε με κάποιο τρόπο στο διάστημα, τότε θ’ αντιληφθούμε το ερεβώδες σκότος και το απόλυτο ψύχος που μας περιβάλλει.

Ακόμη και στα φλεγόμενα κέντρα των γαλαξιών, που είναι κατά δισεκατομμύρια διάσπαρτοι σε όλο το Σύμπαν, επικρατεί σκότος. Τόσο διάσπαρτη είναι η ύλη και τόσο ιλιγγιώδεις οι αποστάσεις. Αυτός είναι ο λόγος που δεν μπορούμε να έχουμε την παραμικρή αντίληψη για το φως του δικού μας γαλαξία, μέσα στον οποίο βρισκόμαστε. Και δεν βρισκόμαστε πολύ μακριά από το κέντρο του. Για να τον δούμε «φλεγόμενο», θα πρέπει ν’ απομακρυνθούμε εκατοντάδες εκατομμύρια έτη φωτός. Αλλ’ αυτό το προνόμιο ο άνθρωπος δεν θα το έχει ποτέ, δηλαδή να δει τον Γαλαξία του όπως βλέπει τους μακρινούς γαλαξίες, που φαίνονται φλεγόμενοι περί το κέντρο τους, αλλά που είναι εξ ίσου σκοτεινοί για τα όντα που τυχόν θα τους κατοικούν.

Ο τρόπος προσδιορισμού της ηλικίας του Σύμπαντος

Το δεύτερο σοβαρό ερώτημα που δημιουργείται με το πληθωριστικό μοντέλο και το καθιερωμένο πρότυπο, είναι:

• Γιατί εξερράγη το πρωτοάτομο και με ποιο τρόπο προσδιορίστηκε η ηλικία του σύμπαντος κόσμου;

Η ιστορία είναι ενδιαφέρουσα αλλά και διασκεδαστική. Ο διάσημος αστρονόμος Χαμπλ διαπίστωσε με τις παρατηρήσεις του βοηθού του Χιούμανσον, ότι οι γαλαξίες απομακρύνονται από ένα νοητό κέντρο και μεταξύ τους.

Στην πραγματικότητα ο Χαμπλ δεν είπε ποτέ ότι απομακρύνονται οι γαλαξίες, αλλά ότι υπάρχει ερυθρά απόχρωση στο φάσμα του φωτός που μας στέλνουν από τα βάθη του διαστήματος. Άφησε τους άλλους να βγάλουν το συμπέρασμα ότι οι γαλαξίες απομακρύνονται.

Έτσι οι επιστήμονες σκέφθηκαν ότι, αφού οι γαλαξίες απομακρύνονται, άρα χθες ήταν πιο κοντά, πέρυσι πιο κοντά, πριν από αιώνες ακόμη πιο κοντά κλπ. Με την λογική αυτή έφθασαν στο συμπέρασμα ότι οι γαλαξίες ήταν τόσο κοντά, ώστε το Σύμπαν είχε συμπυκνωθεί σε ένα υπεράτομο, το οποίον εξερράγη.

Ο Αϊνστάιν για να στηρίξει την θεωρία της σχετικότητος, είχε δεχθεί ότι το Σύμπαν είναι σταθερό, όπως είχε υποστηρίξει πριν από 2.500 χρόνια ο Παρμενίδης. Για καλό και για κακό όμως, επειδή ήξερε ότι ο νόμος της βαρύτητας του Νεύτωνος ήταν πολύ εύθραυστος, καθώς η βαρύτητα σε μακρινές αποστάσεις μπορεί πολύ εύκολα να διαταραχθεί, καθιέρωσε την λεγομένη «κοσμολογική σταθερά», που αναπαρέστησε με το ελληνικό κεφαλαίο γράμμα Λ.

Έτσι, εξασφάλισε την σταθερότητα του Σύμπαντος σύμφωνα με την αρχή του Παρμενίδη, που μιλάει για σταθερό Σύμπαν.

Έρχεται όμως στην συνέχεια ο αστρονόμος Λεμέτρ, ο οποίος με βάση τα πειράματα του Χαμπλ, τον πείθει ότι το Σύμπαν διαστέλλεται. Καθώς ο Αϊνστάιν φοβόταν μήπως το Σύμπαν κάποτε συσταλεί λόγω εύθραυστης βαρύτητας και ακυρωθεί η θεωρία του, σπεύδει να καταργήσει την κοσμολογική σταθερά του δηλώνοντας: «Η κοσμολογική σταθερά ήταν η μεγαλύτερη επιστημονική μου γκάφα».

Όμως έρχονται οι νεότεροι αστρονόμοι, οι οποίοι, με βάση τις τελευταίες παρατηρήσεις, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι γαλαξίες όχι μόνον απομακρύνονται, αλλ’ απομακρύνονται με διαρκώς επιταχυνόμενη ταχύτητα. Έτσι επαναφέρουν την κοσμολογική σταθερά του Αϊνστάιν, τώρα για να…συγκρατήσουν θεωρητικά τους γαλαξίες, μη τους φύγουν! Και δηλώνουν ότι η μεγαλύτερη γκάφα του Αϊνστάιν ήταν ότι πήρε πίσω την κοσμολογική σταθερά.

Έτσι ο επιστημονικός κόσμος διχάστηκε σε δύο μεγάλες ομάδες:

• Σ’ εκείνους που πιστεύουν στην διαστολή του Σύμπαντος, δημιουργηθέντος κάποτε ύστερα από μία μεγάλη έκρηξη, και
• Σ’ εκείνους που πιστεύουν σ’ ένα σταθερό, αγέννητο και αιώνιο Σύμπαν, όπως δηλαδή πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι και ειδικότερα ο Παρμενίδης.

Ένα άλλο σοβαρό ερώτημα που προκύπτει από τον ηλικιακό προσδιορισμό του Σύμπαντος, δηλαδή ότι έχει ηλικία 13,7 δισεκατομμυρίων ετών, που τελευταία αναθεωρήθηκε στά… 13,8 δισεκατομμύρια ετών, είναι ότι στο Σύμπαν ανιχνεύθηκαν γαλαξίες ηλικίας 20 δισεκατομμυρίων ετών.

Δηλαδή, η κόρη είναι πιο μεγάλη από την μητέρα της; Εκτιμώ ότι οι επιστήμονες γρήγορα θα αναθεωρήσουν και πάλι την ημερομηνία γέννησης του Σύμπαντος, που ήδη έχει αναθεωρηθεί μέχρι στιγμής τρείς ή τέσσερις φορές.

Μήπως λοιπόν η Μεγάλη Έκρηξη δεν συνέβη ποτέ και μήπως οι γαλαξίες δεν απομακρύνονται, αλλά παραμένουν σταθεροί στην θέση τους;

Αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται ένας Ελβετός αστροφυσικός, ο Φριτς Τσβίκι, ο οποίος αμφισβήτησε τις παρατηρήσεις του Χάμπλ και υποστήριξε ότι η απόκλιση του φάσματος των γαλαξιών προς το ερυθρό οφείλεται στο γεγονός ότι το φώς των γαλαξιών αυτών έρχεται από πολύ μακριά και είναι… «κουρασμένο φως»!

Αν ισχύει αυτό, τότε η Μεγάλη Έκρηξη ουδέποτε έλαβε χώρα. Και επειδή ο Τσβίκι, ο οποίος δεν είναι ένας τυχαίος αστροφυσικός, αλλά ο επιστήμων που ανακάλυψε την σκοτεινή ύλη στο Σύμπαν, τους έκανε ζημιά με την θεωρία του, το επιστημονικό κατεστημένο τον αποκάλεσε «στρογγυλό κάθαρμα»!…

Αυτά τα ωραία συμβαίνουν στον κατά τα άλλα αγγελικά πλασμένο κόσμο των επιστημόνων.

Κρυμμένο το μυστικό του Δημιουργού

Όπως αντιλαμβάνεται κανείς από τις λίγες αυτές συνοπτικές αναφορές, η ανθρωπότητα ελάχιστα μόνο βήματα φιλοσοφικής προσέγγισης στην Δημιουργία έχει πραγματοποιήσει από την εποχή των αρχαίων Ελλήνων μέχρι σήμερα.

Μπορεί η εξέλιξη της τεχνολογίας να μας επιτρέπει να βλέπουμε σε εστιασμένες φωτογραφίες τους γαλαξίες που γεμίζουν το Σύμπαν και μπορεί να έχουμε κάνει τα πρώτα βήματα για την εξερεύνηση του κοντινού μας διαστήματος, αλλά η γενική εντύπωση είναι ότι ούτε ο άνθρωπος, ούτε οποιοδήποτε άλλο νοήμον ον στον Γαλαξία μας ή στους άλλους γαλαξίες, όσοι κι αν είναι οι ανισόχρονοι πολιτισμοί, να αποκαλύψουν τα μυστικά του Δημιουργού, διότι Αυτός μπορεί να είναι «πανταχού Παρών» ανά πάσα στιγμή, ενώ κανένα πλάσμα δεν το μπορεί.

Οι ιλιγγιώδεις αποστάσεις που χωρίζουν τα άστρα και τους γαλαξίες καθιστούν απαγορευτική κάθε «εκ του σύνεγγυς» γνώση των μυστικών του Σύμπαντος.

Μπροστά στον διαγραφόμενο παραλογισμό, πολλοί σύγχρονοι επιστήμονες πιστεύουν, άλλοι ότι το Σύμπαν, αυτό που υποπίπτει στις αισθήσεις μας και στην λογική μας, δεν είναι το μοναδικό, αλλά ότι υπάρχουν άπειρα και παράλληλα σύμπαντα, κι άλλοι πιστεύουν στην θεωρία της υπερσυμμετρίας και των χορδών, καθώς φαντάζονται ότι υπήρχαν πολλές διαστάσεις, γύρω στις…26, οι οποίες, άγνωστο πώς, «καταπώθηκαν» και έμειναν μόνο οι γνωστές τρείς διαστάσεις του Ευκλείδη, το μήκος, το ύψος και το πλάτος, και η τέταρτη του Αϊνστάιν, ο χωροχρόνος (αν υπάρχει κι αυτός).

Έκπληκτοι και σοκαρισμένοι οι επιστήμονες σήμερα, βλέπουν ότι το άτομο δεν διασπάται πέραν κάποιας οριακής απειροελάχιστης διαστάσεως. Τα πυρηνικά υποσωματίδια του ατόμου δεν διασπώνται περαιτέρω, αλλά μεταστοιχειώνονται εκ νέου στα αρχικά σωματίδια, τα οποία ζουν για ένα απειροελάχιστο κλάσμα του δευτερολέπτου, που δεν τα έχει δει κανείς και γι’ αυτό ονομάζονται φανταστικά σωματίδια.

Κι όμως, από αυτά τα αόρατα σωματίδια είναι φτιαγμένος ο ορατός μας κόσμος.

Αυτά τα σωματίδια, που μεταστοιχειώνονται συνεχώς και αιωνίως, είναι αθάνατα κι ας ζουν απειροελάχιστο χρόνο, επειδή γεννούνται διαρκώς, και περικλείουν εν δυνάμει την ύπαρξη του Θεού, στον οποίο πιστεύουν σαν έννοια όλοι οι επιστήμονες.

Είναι λοιπόν επιβεβλημένο να διαβάσει κανείς συστηματικά και με υπομονή τις κοσμοθεωρίες των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων και να τις συγκρίνει μ’ εκείνες των συγχρόνων επιστημόνων, για ν’ αντιληφθεί ότι ο άνθρωπος κινείται ακόμη μέσα στην άγνοια, την οποία προσπαθεί να γεφυρώσει με την γνώση, δημιουργώντας με τα κομπιούτερς κάποιες βραχύβιες θεωρίες, οι περισσότερες των οποίων αντιστρατεύονται ακόμη και την ίδια την λογική.

*Ο κύριος Κώστας Δούκας είναι δημοσιογράφος ( μέλος της ΕΣΗΕΑ) ερευνητής και συγγραφέας ( μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών) και ασχολείται επί 40ετία με την Ομηρική γραμματεία.

Έχει μεταφράσει ΙΛΙΑΔΑ και ΟΔΥΣΣΕΙΑ σέ πεζό και, τελευταία, σε έμμετρο λόγο, μετά σχολίων, με την διάσωση του 80% των λέξεων του Ομήρου.

Γράφει ο Κώστας Δούκας*

Αρχαίες Mυητικές τελετές, το μυστήριο του θανάτου και της ανάστασης.

 «Σε όλους τους ναούς της Μύησης του παρελθόντος, και πολύ πριν από τον Ιησού, οι Ιεροφάντες αποκάλυπταν στους μαθητές τους πώς να αναστηθούν για να μπουν στην τάξη των αθανάτων. Την Ανάσταση οι Μύστες τη μελέτησαν πρώτα στη φύση που πάντα υπήρξε ο οδηγός τους. Παρατηρούσαν τη φύση και, μέσα από τη μεταμόρφωση της κάμπιας σε πεταλούδα π.χ. ή του σπόρου που πρέπει να πεθάνει για να καρποφορήσει, καταλάβαιναν τα μαθήματά της. Ο Ιησούς είπε: "'Άν δεν πεθάνετε δεν θα ζήσετε''. Η ιδέα της Ανάστασης είναι υποχρεωτικά ενωμένη με αυτή του θανάτου, της αποσύνθεσης. Όσο ο σπόρος δεν πεθαίνει, αντιστέκεται στην εκδήλωση αυτής της δύναμης της Ζωής που είναι χωμένη μέσα του. Στον άνθρωπο είναι η κατώτερη φύση που πρέπει να πεθάνει για να αφήσει τη θέση στο πνεύμα, σ΄αυτή τη θεϊκή αρχή που βρίσκει τότε τη δυνατότητα να ελευθερωθεί για να δράσει και να αλλάξει τα πάντα. Το μυστικό της Ανάστασης είναι εδώ μπροστά μας, μέσα στη φύση, και περιμένει να το καταλάβουμε, να αποφασίσουμε να πεθάνουμε συνειδητά για να βγει από μέσα μας ένας καινούργιος άνθρωπος. Πολύ λίγοι, ακόμα και ανάμεσα στους Μύστες, πέτυχαν να αναστηθούν για να γίνουν αθάνατοι, γιατί δεν υπάρχει πιο δύσκολο πράγμα από το να θανατώσεις την κατώτερη φύση που είναι εξαιρετικά επιδέξια, πονηρή, και που ξέρει τι πρέπει να κάνει για να μας βάλει στο δικό της δρόμο. Για να γλυτώσετε από αυτή, χρειάζεται μεγάλη ικανότητα διάκρισης, μια αμετάβλητη αγάπη και μια δυνατή θέληση»

Omraam Mikhaël Aïvanhov

Σε όλες σχεδόν τις θρησκείες, ως γνωστόν, ο κεντρικός τους ήρωας πεθαίνει και κατόπιν ανασταίνεται κατά την εαρινή ισημερία π.χ. ο Καδμίλος των Καβείρων, ο Άδωνις των Φοινίκων, ο Κρίσνα των Ινδουιστών, ο Διόνυσος στην Ελληνική θρησκεία και ο Ιησούς στην χριστιανική θρησκεία. Αυτό σημαίνει ότι αυτός ο θάνατος και η εν συνεχεία ανάσταση έχει κάποια κρυμμένη σημασία και δεν πρέπει να την θεωρήσουμε ως τον θάνατο του υλικού οργανισμού τους.

Για να γίνει περισσότερο κατανοητό το θέμα του θανάτου και της ανάστασης πρέπει να δούμε σε μια πρώτη προσέγγιση πρώτα ποία είναι η μυσταγωγική έννοια της ζωής και ποία του θανάτου. Ως ζωή στα μυστήρια νοείται παν το υπάρχον και όχι μόνο η ζωή των όντων. Ο θάνατος στα μυστήρια είναι αλληγορία και σημαίνει την μεταμόρφωση, γιατί θάνατος στην Φύση, με την βέβηλη έννοια του εξαφανισμού, δεν υπάρχει. Οι Μύστες δια του θανάτου  εικονίζουν την Μεταμόρφωση. Συνεπώς ο Σταυρός, σε πρώτη εκτίμηση, είναι η εικόνα της αέναης μεταμόρφωσης κάθε ύπαρξης η οποία επιτυγχάνεται με την βοήθεια των μεταμορφωτικών δυνάμεων της Φύσης.

Στον Χριστιανισμό

«Αν δεν πεθάνεις πριν πεθάνεις, δεν θα πεθάνεις όταν πεθάνεις..»

Η αλληγορική εικόνα του θανάτου και της εν συνεχεία αναστάσεως στον χριστιανισμό εμφανίζεται με τον οδυνηρό σταυρικό θάνατο του Ιησού και ακολούθως την ανάστασή του. Ο θάνατος και εν συνεχεία η ανάσταση του Ιησού δεν τιμάται από τους χριστιανούς σε κάποια συγκεκριμένη ημερομηνία, όπως θα έπρεπε να γίνει αν επρόκειτο για ένα ιστορικό γεγονός αλλά κατά την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της εαρινής ισημερίας.

Εδώ έχει ιδιαίτερη σημασία να επισημανθεί ότι έχει συνδυαστεί:

α) με το αστρονομικό γεγονός της εαρινής ισημερίας 

β) με την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία που, ως γνωστόν για όσους έχουν μελετήσει την ελληνική παράδοση, αρχίζει η κυριαρχία της Θεάς Αθηνάς. Η σχετική παράδοση αναφέρει επίσης ότι ο Ιησούς μετά την ανάστασή του παραμένει στο γήινο επίπεδο και εμφανίζεται συχνά στους μαθητές του επί 40 ημέρες και κατόπιν έχουμε την ανάληψή του που σημαίνει την απομάκρυνσή του από το γήινο επίπεδο και η οποία γίνεται λίγο πριν από την θερινή τροπή του Ηλίου.

Στην Αρχαία Ελληνική παράδοση

Στην Ελληνική παράδοση έχουμε τους πλέον αποκαλυπτικούς συμβολισμούς σχετικά με τον θάνατο και την ανάσταση που συμβαίνουν κατά την εαρινή ισημερία ως και την αποθέωση του μύστου που λαμβάνει χώραν κατά την θερινή τροπή του Ηλίου.

Κατά την εαρινή ισημερία

Οι Ορφικοί συμβόλιζαν την εαρινή ισημερία με τον θάνατο του Διονύσου του Ζαγρέως και την εκ νέου γέννηση του, με την παρέμβαση της Θεάς Αθηνάς (δηλαδή του σοφού πνεύματος), από την φύση του Ολυ­μπίου Διός ως Διο­νύ­σου του Άνθιου, ο οποίος κατόπιν μεταμορφώνεται στον Διόνυσο τον Ελευ­θερέα, δηλαδή τον ελευ­θερωτή των ανθρωπίνων ψυχών εκ των δεσμών της ύλης και της εν γέ­νει υλο­βαρούς τους φύσεως. Έτσι ο Διό­νυσος ο Ζαγρεύς πεθαίνει ως χθόνια θεό­τητα και αυτό συμβολίζει τον θάνατο της τιτανικής φύσεως του ανθρώπου δηλαδή την αποβολή των παθών. Κατόπιν ανασταίνεται και με­τα­μορφώ­νεται σε ουράνια θεό­τητα, τον Διό­νυσο τον Ελευ­θερέα.

Την ημέρα της εαρινής ισημερίας οι Ορφικοί (κατά τον Νάγο) τε­λού­σαν συμπόσια τα λεγό­μενα ωμοφάγια κατά τα οποία θυσίαζαν τον Διονυσιακό Ταύρο και έτρω­γαν από τις σάρ­κες του. Αλλά ποίος ήταν ο Διονυ­σια­κός Ταύρος; Με την αλλη­γορία αυτήν ο θείος Ορ­φέας έκρυψε επι­μελώς μια μεγάλη αλή­θεια που μόνο άκρως μεμυημέ­νοι στα Ορφικά μυστήρια μπορού­σαν να κατανοή­σουν. 

Επί του σημείου αυ­τού μόνον τα εξής λίγα μπο­ρούν να λεχθούν: Ο Διό­νυσος είναι τέ­κνο του θεού Διός. Ο Ταύρος εί­ναι μία εκ των πτυχών του Νό­μου του Φάνη­τος, ο οποίος αφομοιωθείς στην φύση του Διός, έδωσε στον Δία τις πνευματικές εξου­σίες του Ουρανού και αυτό απεικονίζει την αποθέωση και την αιωνιότητα.

Ένα από τα τέκνα του θεού Διός φέρει ως σύμ­βολό του τον Ταύρο και εκείνος από τους Μύστες των Ορφι­κών μυστηρίων που θα γνώριζε και θα εκτιμούσε αυτό το τέκνο του θεού Διός θα εν­νοούσε και την συμβο­λική έννοια του Ταύρου. Ο συνδυασμός του Διο­νύ­σου και του Ταύρου αποτε­λούν την βάση της με­γά­λης αποκαλυφθείσης αλήθειας του θείου Ορ­φέα, γιατί αποτελούν την λύση του προβλήματος περί της αθανασίας της αν­θρώπινης ψυ­χής.

Στα Ελευσίνια μυστήρια η εα­ρινή ιση­μερία συμ­βολιζό­ταν με την απε­λευθέρωση της Περσεφόνης από το βασίλειο του Πλού­τωνα (που είναι χθόνια θεό­τητα). Την απελευθέρωσή της την πραγματοποιεί ο Διόνυσος ο Ελευ­θερέας (που είναι πλέον ουράνια θεό­τητα), ο οποίος την με­ταφέ­ρει στον Όλυ­μπο όπου η Περσεφόνη με­ταμορ­φώνεται σε ου­ράνια θεότητα. Ο συμ­βολι­σμός αυτός των Ελευσί­νιων μυστηρίων, δείχνει και την περαιτέρω δράση των πνευμα­τικών οντοτή­των. 

Επίσης θεωρούσαν ότι η εαρινή ισημε­ρία αντι­προ­σω­πεύει τον θάνατο της τιτανικής φύσεως των αν­θρωπίνων ψυ­χών και την μεταμόρφωσή και την αναγέννησή της στις πνευ­ματικές φύ­σεις του πνευ­ματικού κό­σμου με την απόκτηση της αιωνίας ζωής δηλαδή της αιωνιότητας. Τελούσαν (κατά την εαρινή ισημερία) την γιορτή των Πανα­θη­ναίων, ενώ πα­ράλ­ληλα γι­νό­ντουσαν και εσωτερικές τελετές που όμως δεν μας είναι γνωστές.

 

Εκ των προαναφερθέντων συνάγεται ότι η εαρινή ισημερία του ηλίου συμβολίζει τον θάνατο της τιτανικής φύσεως της αν­θρώπινης ψυχής και την πνευματική της αναγέννηση. Θάνατος της τιτανικής φύσεως του ανθρώπου σημαίνει τον θάνατο των παθών του δηλαδή την απαλλαγή του από τα πάθη και τις ψευδείς δοξασίες. Η αποβολή των παθών και των ψευδών δο­ξασιών είναι η βασική προϋπόθεση για να οδεύσει η ψυχή του ανθρώπου στην κατάκτηση της Σοφίας και της πνευματικής της αναγεννήσεως που είναι το πέμπτο ιερό δράμα της εξελικτικής πορείας της Φύσεως. 

Η σοφία θα επιτρέψει στον μύστη, ο οποίος απαλλάχθηκε από τα πάθη του, να έλθει σε επικοινωνία με τον Ουρανό και να αποκτήσει τα μεταμορφωτικά εκείνα μέσα που θα του επιτρέ­ψουν να αποκτήσει τον πνευματικό του οργανισμό, ώστε να έχει την δυνατότητα να οδεύσει στους χώρους του ανέσπερου φωτός.

Τι είναι πάθη και πως εξαλείφονται

ΠΑΘΗ είναι οι από πλάνη σχηματισμένες ιδέες στην διά­νοιά μας οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα να εκδηλώνουμε κακίες και να οδηγούμεθα σε πράξεις εσφαλμένες, οι οποίες είναι αντίθετες προς τον σκοπό και προορισμό μας ως πνευματικών οντοτήτων. Τα πάθη είναι συσσω­ρευμένες ενέρ­γειες, τις οποίες όταν επιχει­ρήσουμε να εξαλείψουμε ή να περιο­ρί­σουμε, μεγα­λώνουν και αν δεν βρουν διέ­ξοδο μπορεί να γί­νουν δυνατότερες από την λο­γική. Το σημαντικότερο από τα πάθη είναι ο εγωι­σμός που αποτελεί το βάθρο εδράσεως όλων των παθών. Όμως τα πάθη βασίζονται στις ψευδής δοξασίες που έχουμε και οι οποίες μας έχουν καλλιεργηθεί μέσα στο κοινωνικό περιβάλλον που ζούμε.   

ΨΕΥΔΕΙΣ ΔΟΞΑΣΙΕΣ είναι πίστη που σχη­ματίζουμε στη διά­νοιά μας από τις εκ πλάνης σχη­ματισμένες ιδέες. Αυτό σημαίνει ότι οι ψευδείς δοξασίες είναι εκείνο το νοητικό υπόβαθρο το οποίο αφενός μεν μας εξωθεί σε εκδήλωση παθών και αφετέρου δε μας παρεμποδίζει να κατανοήσουμε ότι έχουμε πάθη ώστε να εξαλείψουμε. Ο άνθρωπος γενικά κυριαρχείται από ψευδείς δοξασίες όταν διάγει μη φυσικό βίο και βρίσκεται σε σκοτεινό περι­βάλλον. Οι ψευδείς δοξασίες συνήθως προέρχονται από θρησκευτικά ή πολιτικά ή κοινωνικά πιστεύω και καλλιεργεί και εκτρέφει πάθη και ιδιαίτερα τον εγωισμό. Οι σημαντικότερες από τις ψευδείς δοξασίες είναι αυτές που προέρχονται από τα θρη­σκευτικά πιστεύω με τα οποία μας γαλουχούν από την τρυφερή  παιδική ηλικία.

Ο άνθρωπος εκείνος που ζει καθη­λωμένος στα πάθη του και τις ψευ­δείς του δοξασίες δεν έχει την δυνατότητα να απαλλαγεί εύκολα απ' αυτά γιατί ο ίδιος τα εκτρέφει. Η αποβολή των παθών για τον κάθε άνθρωπο είναι μια οδυνηρή εμπειρία, γι' αυτό και ο θάνατος του κεντρικού ήρωα στις θρησκείες, που υπαινίσσεται τον θάνατο των παθών δηλαδή την εξάλειψη των παθών, αναφέρεται ως οδυνηρός. Η εξάλειψη των παθών γίνεται από την διάνοια εκείνη που της το επιτρέπει ο τρόπος ζωής και το περι­βάλλον στο οποίο ευρίσκεται. Συνεπώς προϋ­πό­θεση για την απαλλαγή μας από τα πάθη εί­ναι ο φυ­σικός βίος και το κατάλληλο περι­βάλλον.

Τα πάθη όμως δεν εξαλείφονται εύκολα γιατί ομοιά­ζουν με τα κεφάλια της Λερναίας Ύδρας, που όταν ο Ήρωας Ηρακλής έκοβε ένα, στη θέση του φύτρω­ναν δύο νέα. Απαι­τείται ηρωισμός για να κοπούν όλα τα κεφά­λια της Λερναίας Ύδρας που εδρεύει μέσα μας και που δεν είναι άλλη από τον εγωισμό. Την μετα­τροπή όλων των παθών σε ιδανικά και την εξάλειψη του εγωι­σμού θα την πε­τύχουμε με την δύναμη εκείνη που δημιούρ­γησε τον άνθρωπο. Η δύναμη αυτή είναι η παγκόσμια αγάπη που αποτελεί τη συγκολλούσα το άπειρο δύ­ναμη και τη συγκρατούσα αυτό σε αρμο­νία.

 
Η ΑΓΑΠΗ είναι ο υπέρ­τερος Νό­μος της Φύ­σεως και εκδηλώνεται στην ψυχή εκεί­νου που έχει εκ­δηλώσει τον Νόμο της Δι­καιοσύνης και τον Νόμο της Αρμονίας. 

Η περίοδος από την εαρινή ισημε­ρία μέχρι την θερινή τροπή του Ήλιου.

Στα Ορφικά μυστήρια η τρίτη μύηση­ λάμβανε χώρα κατά την εαρινή ισημερία του Ήλιου. 

Ο χρό­νος από της μυήσεως αυτής μέχρι την επομένη μύ­ηση που ελάμβανε χώρα κατά την θερινή τροπή του Ήλιου ήταν ο χρόνος κατά τον οποίο ο μυούμενος έπρεπε να εκδηλώσει αρμονική ιδεολογία ανάλογη προς τα εκδηλούμενα χρώματα των ανθέων αυτής της εποχής καθώς και αρμονική εκδήλωση αισθη­μάτων ανάλογη προς τα αρώ­ματα των αν­θέων αυ­τής της εποχής. Κατά τους Ορφικούς τα αρώματα και τα χρώματα αυτής της εποχής αναπαριστούν την βαίνουσα προς αποθέ­ωση ανθρώπινη ψυχή, η οποία απέβαλε το έρεβος και προ­ορίζεται πλέον σε θεία πνευματική ανάσταση. 

Κατά τους μύστες της Ελευσίνας, η εποχή που περιλαμβάνε­ται μεταξύ εαρινής ιση­με­ρίας και θερι­νής τροπής του Ηλίου είναι η περί­οδος κατά την οποία το ανιστά­μενο πνεύμα έρχεται στην αποθέ­ωση και την απόκτηση της αιώνιας ζωής.

 Εκ των προαναφερθέντων συνάγεται ότι η περίοδος από την εαρινή ισημε­ρία μέχρι την θερινή τροπή του Ήλιου είναι η περίοδος της ανα­γεννήσεως και μεταμορφώσεως των ανθρω­πί­νων ψυχών στις πνευματικές φύ­σεις του πνευματι­κού κόσμου, καθώς και της προε­τοιμασίας για τον πλήρη απο­χωρισμό τους από το έρε­βος. 

Η θερινή τροπή του Ηλίου

­Οι Ορφικοί κατά την θερινή τροπή του Ηλίου τελούσαν γιορτές που αναφέρονταν στον θρί­αμβο κατά του νόμου του θανάτου, της τιτανικής φύσεως του Διονύσου. Κατά τις εορτές αυτές εξέφραζαν την λα­τρεία τους προς την θεία δη­μιουρ­γία που έφθασε δια των εκδηλώ­σεων των Νόμων της στην εμ­φά­νιση των νόμων της αποθεώσεως των όντων της που είναι το έκτο ιερό δράμα της δημιουργίας. Επίσης εξέφραζαν την ευ­γνωμοσύνη τους προς τα αποθεωθέντα τέκνα της, υπό την προστασία των οποίων ετίθεντο με την θέ­λησή τους.

Στις γιορτές που τελούσαν οι Ορφικοί κατά την θερινή τροπή του Ηλίου λάμβαναν μέρος μόνον εκείνοι που είχαν διέλθει όλους τους βαθ­μούς της ορφικής μυήσεως και τα συμπόσιά τους δεν τα αποτε­λούσαν πλέον τα ωμοφάγια, αλλά τροφή που την αποκαλού­σαν αμ­βροσιακή και ποτό που απο­καλούσαν Διονυσιακό οίνο. Αποκορύφωση των εκ­δηλώσεων των Ορφικών αποτελούσε η εκδήλωση της ευγνωμοσύνης τους προς τον Θεό Απόλλωνα, τον Θεό της αιωνίας νεότητας, ο οποίος, κατ' αυτήν την ώρα του έτους, παρέδιδε την λύρα του στον Θείο Ορφέα για να κρούει τις χορδές της και να με­ταδίδει στις ψυχές των μυστών τους ήχους της ώστε να εναρμονίζουν τις πνευματικές τους δυνάμεις προς την πνευματική φύση του Θεού της αιωνίας νεότητας.

Η τετάρτη και τελευ­ταία μύηση­ των Ορ­φικών μυστηρίων γινόταν κατά την θε­ρινή τροπή του Ηλίου που οι ακτίνες του φω­τός Του είναι ζωη­ρότερες και οι καρποί ωριμάζουν. Η θερμότητα των Ηλιακών ακτίνων αυτής της εποχής αναπαρι­στούσε το φωτο­βόλο των σκέψεων των τε­λείων μυστών και το γόνιμο των καρπών της θείας ιδεο­λογίας που οι ιεροφάντες κληροδοτού­σαν στους διαδόχους τους.

Οι Μύστες της Ελευσίνας τελούσαν κατά την θερινή τροπή του Ηλίου γιορτή σε δόξα και ανά­σταση της Κόρης Περσεφόνης και σε δόξα Διονύ­σου του Ελευθε­ρέως, δηλαδή του ελευθερωτή των ανθρω­πί­νων ψυ­χών. Η Περσεφόνη είναι η ψυχή της Γης, η οποία διήλθε απ' όλες τις καταστάσεις των τεσσά­ρων εποχών και κατόπιν ήλθε στον Όλυ­μπο, δη­λαδή στην χώρα της αιώνιας ζωής του πνεύματος. Πριν όμως έλθει στην χώρα της αιώ­νιας ζωής συνε­ζεύχθη τον Διόνυσο τον Ελευθερέα και έτσι θα ζή­σει μετ' αυ­τού την αιώ­νια νεότητα και ευθυμία. Ιδού ποιος είναι ο κλήρος της ψυχής των θείων Μυστών και σαφώς τον απεκά­λυψαν οι Θείοι Μύ­στες της Ελευσίνας.

Επίσης οι Μύστες της Ελευσίνας έλεγαν ότι κατά την θερινή τροπή ωριμά­ζει ο σίτος του οποίου η σπορά, η βλά­στηση και η ωρίμανση εικο­νίζει την ψυχή του μύστη την εξε­λισσόμενη προς την απο­θέωση. Την καλλιέρ­γεια του σίτου δίδαξε η Δήμητρα που είναι η θεά της Γης. Ο σίτος εικονίζει με­ταμορφω­τικό μέσο. Μεταβάλ­λεται σε σώμα του Χριστού, πα­ντός Χριστού. Μετά το σίτο εμφανίζεται η στα­φυλή, σύμβολο του Διονύσου. Ο χυμός της σταφυλής ει­κονί­ζει άλλο μετα­μορφωτικό μέσο. Εί­ναι το αίμα του Χρι­στού, παντός Χριστού.

Οι Μύστες των Δελφών κατά την θερινή τροπή του Ηλίου τε­λούσαν ανάλογη τελετή σε δόξα του Φοίβου Απόλλωνος.

Εκ των προαναφερθέντων συνάγεται ότι η θερινή τροπή του Ήλιου συμβολίζει τον θρί­αμβό της ψυχής του μύστου επί του νόμου του θανάτου και τον οριστικό αποχωρισμό της από το έρεβος που είναι το έκτο ιερό δράμα της εξελικτικής πορείας της Φύσεως. Από το έρεβος απο­χωρίζεται η ανθρώπινη ψυχή που απόκτησε τον πνευματικό της οργανισμό και απελευ­θερώθηκε από τα δεσμά του περι­βάλλοντός της.

Ο θρίαμβος της ανθρώπινης ψυχής επί του νόμου του θανάτου σημαίνει ότι η ανθρώπινη ψυχή δεν θα ξαναπεράσει πια από την διαδικασία του θανάτου γιατί έχει πλέον αποκτήσει τον πνευματικό της οργανισμό που είναι ένα αιώνιο οργανικό μέσο που της εξασφαλίζει την αιωνιότητα.