Ποια θα ήταν η εξέλιξη της ανθρωπότητας αν είχαν επικρατήσει οι Αρχαίοι Έλληνες Ίωνες επιστήμονες και φιλόσοφοι?

Την απάντηση την δίνει ο ίδιος ο Carl Sagan στο παρακάτω video, σχετικά με την εξέλιξη που θα είχε τεχνολογικά η ανθρωπότητα αν το Φως της Ιωνίας είχε επιβιώσει. Το απόσπασμα είναι από την σειρά επιστημονικού ντοκιμαντέρ Cosmos (1980) η οποία άφησε εποχή και κέρδισε πολλά βραβεία.

Αυτό που πέτυχε ο Carl Sagan ήταν να εκλαϊκεύσει την επιστήμη ώστε πολύ δύσκολες επιστημονικές έννοιες και θεωρίες να γίνουν προσιτές στο ευρύ κοινό.

Επειδή σε πολλά «Ελληνικά» πανεπιστήμια «Έλληνες» πανεπιστημιακοί ( βλέπε ΑΣΣΟΕ & ΣΙΑ) με απίστευτο μένος και επιμονή προσπαθούν να υποβαθμίσουν ή και να εκμηδενίσουν την αξία και την προσφορά των αρχαίων Ελλήνων στην ανθρωπότητα συνίσταται η επίδειξη του παρακάτω video μαζί με το βιογραφικό του Carl Sagan.

http://olympia.gr

Ο Καρλ Έντουαρντ Σαγκάν (ή Σέιγκαν· αγγλ.:Carl Edward Sagan) (9 Νοεμβρίου 1934 - 20 Δεκεμβρίου 1996), ήταν αμερικανός αστρονόμος και αστροφυσικός, συγγραφέας εκλαϊκευμένων επιστημονικών έργων και ενός έργουεπιστημονικής φαντασίας, του Contact (1985), πάνω στο οποίο βασίζεται η ομώνυμη ταινία του 1997. Επίσης υπήρξε συνιδρυτής της επιστήμης της αστροβιολογίας με τον Τζόσουα Λέντερμπεργκ και συν-συγγραφέας τουSETI: Intelligent life in the universe, με τον σοβιετικό αστροφυσικό Ιωσήφ Σάμουελ Σκλόβσκι. Κέρδισε παγκόσμια φήμη ως ο τηλεπαρουσιαστής και αφηγητής της περίφημης επιστημονικής σειράς 13 επεισοδίων Cosmos A Personal Voyage, η οποία απέσπασε βραβεία Emmy και μεταδόθηκε για πρώτη φορά το 1980. Τη σειρά παρακολούθησαν περισσότεροι από 600 εκατομμύρια άνθρωποι σε πάνω από 60 χώρες, καθιστώντας τη, την πιο διαδεδομένη στο είδος της. Πολυπράγμων και φωτεινή διάνοια, συνιδρυτής της Πλανητικής Εταιρείας(Planetary Society), έφυγε από τη ζωή στις 20 Δεκεμβρίου 1996 από πνευμονία, πιθανότατα επιπλοκή από τη βαριά ακτινοβολία που υπέστη, εξαιτίας της μυελοδυσπλασίας του.

Εκπαίδευση και σταδιοδρομία

Ο Καρλ Σαγκάν γεννήθηκε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης^[1]. Οι γονείς του ήταν εβραϊκής καταγωγής. Ο πατέρας του, Σαμ Σαγκάν, ήταν εργάτης βιοτεχνίας ένδυσης και η μητέρα του Ραχήλ Μόλυ Γκρούμπερ ήταν νοικοκυρά. Ο Σαγκάν πήρε το πτυχίο του από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο το 1955 και το μεταπτυχιακό του στη Φυσική (1956), πριν ολοκληρώσει τη διδακτορική του διατριβή (1960) στην Αστρονομία και την Αστροφυσική. Ως φοιτητής, ο Σαγκάν εργάστηκε αρκετά στο εργαστήριο του γενετιστή Χέρμαν Τζόζεφ Μύλλερ.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, κανείς δεν γνώριζε τις βασικές συνθήκες που επικρατούσαν στην επιφάνεια του πλανήτη Αφροδίτη. Ο Σαγκάν ταξινόμησε τις απόψεις του σε μια αναφορά (που εκλαϊκεύτηκε αργότερα στο βιβλίο του Time-Life Πλανήτες). Σύμφωνα με την άποψή του ο πλανήτης ήταν ξηρός και ιδιαίτερα θερμός. Ως επισκέπτης-επιστήμων στο Εργαστήριο Αεριοπροώθησης, της NASA συνεισέφερε στις πρώτες αποστολές τουMariner στην Αφροδίτη σε ό,τι αφορούσε στον σχεδιασμό και την διαχείριση του εγχειρήματος. Μεταξύ άλλων, επέμεινε ότι δεν υπήρχε λόγος η διαστημοσυσκευή να φέρει κάμερες, μια και η πυκνή νεφοκάλυψη του πλανήτη σήμαινε ότι δεν υπήρχε τίποτα να φωτογραφηθεί. Η επιτυχία του Mariner 2 το 1962 επιβεβαίωσε τις απόψεις του για το κλίμα της Αφροδίτης. Υπήρξε επίσης ο πρώτος που, μαζί με άλλους επιστήμονες, πρότεινε ένα σχέδιοΓαιοπλασίας της Αφροδίτης, μεταβολής δηλαδή του κλίματος και της ατμόσφαιράς της με σκοπό να γίνει κατάλληλη για εποικισμό από τους ανθρώπους. Το αρχικό σχέδιό του κυκλοφόρησε το 1961, σε άρθρο με τον τίτλο «The Planet Venus», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science.^[2] Απέσυρε ωστόσο την εργασία αυτή αργότερα, ανακαλύπτοντας τεχνικές ατέλειες. Ο ίδιος, επίσης, το 1973, παρουσίασε και μεθόδους για τη γαιοπλασία του Άρη, σε άρθρο με τον τίτλο «Planetary Engineering on Mars», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Icarus.^[3]

Ο Σαγκάν δίδαξε στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ έως το 1968, όταν και μετακόμισε στο πανεπιστήμιο Κορνέλ. Στο Κορνέλ έγινε καθηγητής το 1971 και διηύθυνε δικό του εργαστήριο. Συνεισέφερε στις περισσότερες μη επανδρωμένες διαστημικές αποστολές που εξερεύνησαν το ηλιακό σύστημα. Συνέλαβε και εκτέλεσε την ιδέα του πρώτου συμπαντικού μηνύματος σε διαστημόπλοιο που προοριζόταν να περάσει τα σύνορα του ηλιακού συστήματος. Επρόκειτο για μια πλάκα ανοδιωμένου χρυσού στο Pioneer 10. Συνέχισε να επεξεργάζεται τα σχέδιά του και το πλέον λεπτομερές μήνυμα στάλθηκε στο διάστημα με το διαστημικό πρόγραμμα Voyager.

Ο Σαγκάν δίδασκε στο Κορνέλ ένα ειδικό τμήμα κριτικής σκέψης έως το χρόνο του θανάτου του (1996). Το τμήμα είχε περιορισμένο αριθμό συμμετοχών, αν και προσπάθησαν να το παρακολουθήσουν εκατοντάδες φοιτητών. Επέλεξε μόλις 20 άτομα από ένα τεράστιο σωρό αιτήσεων (υπό τη μορφή δοκιμίου). Το τμήμα σταμάτησε μετά τον θάνατό του.

Επιστημονικά επιτεύγματα

Ο Σαγκάν ήταν από τους πρώτους που υπέθεσε ότι ο δορυφόρος του Κρόνου, Τιτάνας,^[4] και ο δορυφόρος του Δία Ευρώπη, ίσως έχουν ωκεανούς (υπόγειους στην περίπτωση της Ευρώπης) ή λίμνες, εν δυνάμει κατοικήσιμες από κάποιες μορφές ζωής. Ο υπόγειος ωκεανός της Ευρώπης επιβεβαιώθηκε έμμεσα από το διαστημόπλοιο Galileo.

Ασχολήθηκε επιπλέον με την ατμόσφαιρα του Δία, τις εποχιακές αλλαγές του Άρη και του δορυφόρου του Κρόνου, Τιτάνα. Ο Σαγκάν θεώρησε πως η ατμόσφαιρα της Αφροδίτης είναι εξαιρετικά θερμή και πυκνή. Επίσης, αντιλαμβανόταν την αύξηση της θερμότητας της Γης ως αυξανόμενο ανθρωπογενή κίνδυνο και την παρομοίαζε με τη φυσική, ωστόσο, ανάπτυξη της Αφροδίτης σε έναν θερμό εχθρικό προς τη ζωή πλανήτη, μέσω του φαινομένου του θερμοκηπίου. Πρότεινε, επίσης, ότι οι εποχιακές αλλαγές στον πλανήτη Άρη οφείλονται σε μάζες σκόνης και όχι σε αλλαγές της βλάστησης, όπως είχαν προτείνει πολλοί άλλοι.

Εξωγήινη ζωή

Ο Σαγκάν ήταν υπέρμαχος της έρευνας για εξωγήινη ζωή. Ουσιαστικά, έπεισε την επιστημονική κοινότητα να στρέψει μεγάλα ραδιοτηλεσκόπια στο μακρινό διάστημα, για να ακούσει πιθανά σήματα από ευφυείς εξωγήινες μορφές ζωής. Επίσης, ήταν υπέρμαχος της ιδέας αποστολής διαστημοπλοίων σε άλλους πλανήτες. Διετέλεσε αρχισυντάκτης του επιστημονικού περιοδικού πλανητικής έρευνας, Ίκαρος επί 12 συναπτά έτη. Εκτός από συνιδρυτής της Πλανητικής Εταιρείας ήταν και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ινστιτούτου SETI.

Εκτός των παραπάνω, ο Σαγκάν υπήρξε συν-συγγραφέας του επιστημονικού δοκίμιου που προέβλεπε τον πυρηνικό χειμώνα^[5] ως αποτέλεσμα της διεξαγωγής πυρηνικού πολέμου. Είχε κάνει την περίφημη πρόβλεψη ότι ο καπνός από τις πετρελαιοπηγές στο Κουβέιτ θα πυροδοτούσε οικολογική καταστροφή με τα μαύρα νέφη που θα ξεπηδούσαν. Ο συνταξιούχος φυσικός ατμοσφαίρας Φρεντ Σίνγκερ (Fred Singer) απέρριψε τότε τις ιδέες του Σαγκάν ως ανοησίες, προβλέποντας ότι οι άνεμοι θα διασκόρπιζαν σε λίγες μέρες τον καπνό από τις φλεγόμενες πετρελαιοπηγές. Στο βιβλίο του The Demon-Haunted World, ο Σαγκάν κάνει έναν υπολογισμό των λαθών του ως παράδειγμα της αναθεωρητικής φύσης της επιστήμης.

Ο Σαγκάν εργάστηκε ως ερευνητής στο Εγχείρημα A119, ένα μυστικό σχέδιο της USAF με στόχο τη ρίψη βόμβας στη Σελήνη.

Κοινωνικές θέσεις

Ο Σαγκάν πίστευε ότι η εξίσωση Ντρέικ πρότεινε πως θα μπορούσε να σχηματιστεί ένας μεγάλος αριθμός εξωγήινων πολιτισμών, αλλά ότι η έλλειψη μαρτυριών για τέτοιους πολιτισμούς (το «παράδοξο Φέρμι») υπονοεί πως οι τεχνολογικοί πολιτισμοί τείνουν να αυτοκαταστρέφονται γρήγορα. Τούτο διέγειρε το ενδιαφέρον του για την αναγνώριση και τη δημοσίευση των τρόπων με τους οποίους θα μπορούσε η ανθρωπότητα να αυτοκαταστραφεί, με την ελπίδα πως θα μπορούσε να αποφευχθεί κάτι τέτοιο και τελικώς να γίνει ο άνθρωπος διαστημικός ταξιδιώτης.

Έγινε περισσότερο πολιτικοποιημένος μετά τον γάμο του με την συγγραφέα Ann Druyan. Συμμετείχε σε διαμαρτυρίες κατά των πυρηνικών όπλων και κατέκρινε το αμυντικό πρόγραμμα του Προέδρου των ΗΠΑ Ρήγκαν (που έγινε γνωστό και ως Πόλεμων των Άστρων), διότι θεωρούσε ότι ήταν αδύνατο να ολοκληρωθεί, ότι μπορούσε να υπερνικηθεί με πολύ λιγότερους οικονομικούς πόρους απ' ό,τι απαιτούσε η κατασκευή του και επίσης ότι υποβάθμιζε τις προσπάθειες του πυρηνικού αφοπλισμού.

Καρλ Σέιγκαν

Γέννηση	9 Νοεμβρίου 1934 Μπρούκλιν, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ
Θάνατος	20 Δεκεμβρίου 1996 (62 ετών) Σιάτλ,ΗΠΑ
Υπηκοότητα	αμερικανική
Πεδία	αστρονομία, αστροφυσική, κοσμολογία,αστροβιολογία
Εργασία	Πανεπιστήμιο Κορνέλ Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ Αστροφυσικό Παρατηρητήριο Σμιθσόνιαν Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϋ (Καλιφόρνια)
Εκπαίδευση	Πανεπιστήμιο του Σικάγο (B.A.), (B.Sc.), (M.Sc.), (Ph.D.)
Γνωστός για	Search for Extra-Terrestrial Intelligence (SETI) Cosmos: A Personal Voyage Cosmos Voyager Golden Record Pioneer plaque Η Επαφή Pale Blue Dot
Διακρίσεις	NASA Distinguished Public Service Medal (1977) Pulitzer Prize for General Non-Fiction(1978) Oersted Medal (1990) National Academy of Sciences Public Welfare Medal (1994)

http://el.wikipedia.org/wiki/Πύλη:Κύρια

Ο κόσμος του Καρλ Σαγκάν

Συγγραφέας: Μιχάλης Χαριτάκης
Εκδότης: Αρχέτυπο
Σελίδες: 269
ISBN: 9789604210442
Ημ. Έκδοσης: 01/05/2004

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Ο Καρλ Σαγκάν, αστρονόμος, ποιητής της συμπαντικής ομορφιάς. αστροβιολόγος, φιλόσοφος της κοσμικής αντίληψης, ανατόμος της ανθρώπινης συμπεριφοράς, πολιτικός ακτιβιστής, μύστης του αγνώστου, διδάσκαλος και εκλαϊκευτής της επιστήμης, πλανητολόγος ερευνητής, πολεμιστής ενάντια στην άγνοια, την αμάθεια, τους δογματισμούς, εχθρός των κυνικών, πολεμοχαρών «γερακιών» της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής, δεν ήταν ένα συνηθισμένος άνθρωπος.

Ρομαντικός και σκεπτικιστής, ονειροπόλος και αγωνιστής, ο Σαγκάν:
Όρθωσε το ανάστημά το απέναντι στις ψυχροπολεμικές υστερίες των υπέρμαχων του Πολέμου των Άστρων και των εξοπλισμών.
Συνελήφθη επειδή συμμετείχε σε πορεία ειρήνης στο πεδίο πυρηνικών δοκιμών της Νεβάδα.

Βοήθησε στην ανάπτυξη του προγράμματος SETI (Έρευνα για την Εξωγήινη Νοημοσύνη).

Ήταν από τους λίγους ανθρώπους που, συμμετέχοντας σαν ερευνητής σε μη επανδρωμένες αποστολές, αντίκρισε για πρώτη φορά, ως άλλος Κολόμβος, την επιφάνεια του Άρη, το σύστημα του Δία, την ατμόσφαιρα της Αφροδίτης, τα δακτυλίδια του Κρόνου, κυκλώνες, ηφαιστειακές εκρήξεις και παγόβουνα σε άλλους κόσμους.

Συνέθεσε τα μόρια της ζωής αναπαριστώντας το περιβάλλον της προϊστορικής Γης μέσα σε ένα δοκιμαστικό σωλήνα και στη συνέχεια εντόπισε τα ίδια αυτά μόρια σε κομήτες, πλανήτες και νεφελώματα.

Ήταν συμπαραγωγός και παρουσιαστής του πιο επιτυχημένου ντοκιμαντέρ (Cosmos) στην ιστορία της τηλεόρασης.

*******************************

Από http://atumrakis.wordpress.com/2012/07/30/%CE%B3%CE%B9%C, διαβάζουμε:

Γιατί υπάρχει του Χριστού.

To 1971, η δίδυμη αποστολή των Mariner 8 & 9 ταξίδευε για τον Άρη. Για άλλη μια φορά ο Σάγκαν χρειάστηκε να πιέσει για το αυτονόητο. Πρότεινε την παράλληλη εξερεύνηση των δορυφόρων του πλανήτη, του Φόβου και του Δείμου, που ήταν ως τότε ανεξερεύνητοι.

Μπορούμε να σχηματίσουμε μια ιδέα του βάθους των ισχυρισμών όσων αντιδρούσαν στην πρόταση του αναφέροντας έναν εξ αυτών: το επίσημο βιβλίο της αποστολής, ένας χοντρός, ενδελεχής τόμος, δεν ανέφερε πουθενά το Φόβο και το Δείμο! Ευτυχώς, κάποιοι από την ηγεσία της NASA έσωσαν το γόητρο της υπηρεσίας. Με προτροπή του Σάγκαν, συστάθηκε μια ολιγομελής ερευνητική ομάδα με συμμετοχή του ιδίου και πρόεδρο τον άλλοτε σπουδαστή του, James Pollack. Έτσι, ο Σάγκαν ήταν ένας από τους πρώτους ανθρώπους που αντίκρισαν από κοντά την επιφάνεια των δορυφόρων του Άρη, ένας αληθινός εξερευνητής μακρινών κόσμων.

Γιατί ο Σάγκαν ή ο Pollack δεν είναι περισσότερο γνωστοί στον αποτυχημένο δυτικό μας πολιτισμό;Γιατί τα παιδιά μας δε θα μάθουν κατά πάσα πιθανότητα ποτέ για τα δυο φεγγαράκια του Άρη σε μια κοινωνία που διαθέτει τηλεόραση, δημοσιογράφους και διαδίκτυο; Και πως θα μας κρίνουν τα παιδία των παιδιών μας που μπορεί να εξερευνούν αυτούς τους κόσμους, να ρεμβάζουν στον ουρανό τους, κουνώντας το κεφάλι για τους ανάξιους προγόνους τους, να ζουν όλη τους τη ζωή εκεί πέρα; Μα τι λέω; Ο Γκάντι δεν ήταν αυτός που σχολίασε ειρωνικά όταν ρωτήθηκε για το Δυτικό πολιτισμό, πως “αν ποτέ γεννιόταν, θα ήταν μια εξαιρετική ιδέα;”

Από το 1971 μεταπηδάμε στο 1990. Στις 14 του Φλεβάρη εκείνου του έτους ένα μη-επανδρωμένο διαστημικό σκάφος, ο Ταξιδιώτης-1 (Voyager-1) δέχθηκε μια ασυνήθιστη εντολή από τη Γη. Είχε ολοκληρώσει την αποστολή του με επιτυχία, πραγματοποιώντας δυο ξυστά περάσματα από τα συστήματα των δυο γιγάντων, του Δία και του Κρόνου, και των δεκάδων φεγγαριών τους. […] Ουσιαστικά από εκείνη τη στιγμή, ο Ταξιδιώτης-1 είχε ολοκληρώσει το επιχειρησιακό κομμάτι της αποστολής του. Όμως, ο Σαγκάν είχε μια συγκλονιστική ιδέα. Ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος είχε γράψει: “Ολόκληρη η Γη δεν είναι παρά ένα σημείο και η χώρα που κατοικούμε δεν είναι παρά μια απειροελάχιστη γωνία του”. Τώρα, τόσους αιώνες μετά, παρουσιαζόταν μια μοναδική ευκαιρία να δούμε τη Γη μας (και τους άλλους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος) από τόσο μακριά και από τέτοια οπτική γωνία ώστε να δώσουμε σάρκα και οστά στη φιλοσοφική θεώρηση του Αυρήλιου.

Ο Ταξιδιώτης 1 είχε τη δυνατότητα να πάρει, να αποθηκεύσει και να μας αποστείλει την πιο “απομακρυσμένη” φωτογραφία του πλανήτη μας που θα μπορούσε κανείς να φανταστεί – σύμφωνα με τα λόγια του ίδιου του Σαγκάν, σαν μια “αχνή, γαλάζια κουκίδα”.
Όπως ίσως θα έχει υποψιαστεί ο διορατικός αναγνώστης, δεν συμμερίζονταν όλοι στη NASA την ποιητική του ενατένιση. Στην αρχή επικαλέστηκαν τεχνικές δυσκολίες, μα όταν αυτές ξεπεράστηκαν, ξεσκεπάστηκε και η βαθύτερη πραγματική αιτία: “Μα αυτό δεν είναι επιστήμη!”, ψέλλισαν νευρικά οι στενόμυαλοι. Δεκατρία χρόνια μετά, μου έρχεται να τους φωνάξω με αγανάκτηση από το μέλλον: “Ναι, φυσικά δεν είναι επιστήμη! Και λοιπόν;” […]

Είναι όμως ένα πανίσχυρο σύμβολο που στοχεύει στην καρδιά της ανθρώπινης αλαζονείας, παραδίδοντας μας μια ταπεινή εικόνα της πραγματικής μας θέσης στο σύμπαν.

Είναι όμως ένα αντιπολεμικό, ξεκάθαρα πολιτικό μύνημα, παρουσιάζοντας τους ανθρώπους δραματικά και τραγικά, όπως πραγματικά είναι: γαντζωμένοι σε μια τυχάρπαστη κουκίδα που τραμπαλίζεται στο κοσμικό κενό.

Είναι όμως ένα κάλεσμα ωριμότητας και υπευθυνότητας, αφού μας παραδίδει τη Γη εύθραυστη, μια πολύτιμη, μοναδική προς το παρόν, και σίγουρα τη μόνη για την ώρα διαθέσιμη όαση ζωής μέσα στο χάος.

Κι όμως, χρειάστηκε να επιστρατευτεί ο ίδιος ο τότε διευθυντής της NASA, Richard Truly, για να παρθεί αυτό το ιστορικό φωτομωσαϊκό από 60 φωτογραφίες. Κόσμοι στο χάος. Κουκίδες στο χάος…
Η Αφροδίτη – υπόλευκη κουκίδα
Ο Δίας – λευκή κουκίδα
Ο Κρόνος – κίτρινη κουκίδα
Ο Ουρανός – τυρκουάζ κουκίδα
Ο Ποσειδώνας – πράσινη κουκίδα
Και τέλος, η Γη μας, η Γη των ανθρώπων, η πατρίδα μας, ο πλανήτης μας, μια αχνή, γαλάζια κουκίδα να αιωρείται σαν κόκκος σκόνης πάνω σε μια ξώφαλτση ηλιαχτίδα.

Τι διδάγματα κρύβονται εδώ για τον ψυχισμό του ανθρώπου; Ποιος υποσυνείδητος φόβος ωθούσε όσους αντιδρούσαν στο να γίνει αυτή η εικόνα διαθέσιμη στην ανθρωπότητα; Ποια ανθρώπινα ένστικτα αισθάνονταν ότι απειλούνταν με αυτή την ενοχλητική υπενθύμιση ότι πρέπει να τα απωθήσουμε ή να τα χαλιναγωγήσουμε, αν θέλουμε να έχουμε μέλλον; Πόσοι άνθρωποι θα ήθελαν να καταχωνιάσουν αυτή τη φωτογραφία για να συνεχίσουν χωρίς τύψεις να σκοτώνουν άλλους ανθρώπους, να εξαφανίζουν τα τροπικά δάση ή να απορυθμίζουν το πλανητικό οικοσύστημα;

Γιατί δεν υπάρχει αυτή η φωτογραφία σε κάθε σχολείο;

Κάθε φορά που την έχω απέναντι μου, το μυαλό μου επιτελεί αυτόματη υπέρθεση με τις εικόνες που το υποσυνείδητο μου δεν μπορούσε να αφομοιώσει το προηγούμενο βράδυ, από το τελευταίο δελτίο ειδήσεων: η τραγικότητα και η φαυλότητα των καιρών… Ένα παιδάκι ζωντανό χωρίς χέρια και πόδια – και οι πιο βάναυσοι ακρωτηριασμοί έχουν συντελεστεί στην ψυχή του, και αυτό φαίνεται στα μάτια του… Και από την άλλη, αυτή η κουκίδα, δυσδιάκριτη και αμυδρή, όπου συμβαίνουν όλα αυτά, από μερικά “βακτηρίδια” που στριμώχνονται πάνω της, προσπαθώντας να αρπάξει το ένα από το άλλο λίγο περισσότερο χώρο κουκίδας, δικαιώνοντας υποκριτικά τις πράξεις τους, παραπέμποντας στο δικό τους θεό, στο δικό τους περιούσιο λαό, στο δικό τους έθνος.
Μπροστά σε αυτή τη φωτογραφία, που την οφείλουμε κύρια στην ενόραση και στην ηθική στάση του Σάγκαν, μπροστά σ’ αυτόν τον αδυσώπητο καθρέφτη της συνείδησης μας, προ των ευθυνών μας, δακρύζω, κάθε φορά.

(Μιχάλης Χαριτάκης – Ο Κόσμος του Καρλ Σάγκαν – Εκδόσεις Αρχέτυπο)