Καμιά φορά, αναρωτιέμαι στ’ αλήθεια: αν μπορούσαν οι αρχαίοι Έλληνες να δουν την Ελλάδα του σήμερα – έτσι όπως έχει καταντήσει – τι θα έλεγαν; Τι θα ένιωθαν;
Ο Πλάτωνας, ας πούμε. Που έφτιαξε στο μυαλό του μια "ιδεώδη πολιτεία", χτισμένη πάνω στη δικαιοσύνη, στη λογική και στη γνώση. Πού θα έβλεπε αυτός τη σημερινή μας Ελλάδα; Στη Βουλή με τους βερμπαλισμούς και τις δήθεν ιδεολογίες; Στα τηλεοπτικά πάνελ όπου όλοι μιλούν και κανείς δεν ακούει; Ή μήπως στα καφενεία και στα social media, εκεί που ο λαός ξοδεύει την αγανάκτηση του αντί να την μετατρέψει σε σκέψη;
Ο Σωκράτης θα μας κοιτούσε με βλέμμα καχύποπτο. Δεν θα μας ρωτούσε “τι είναι δικαιοσύνη;” ούτε “τι είναι αρετή;”. Θα μας ρωτούσε απλά: «Τι ακριβώς κάνεις εσύ για τη ζωή σου;» Και η σιωπή μας θα ήταν πιο εκκωφαντική κι από ομιλία.
Ο Δημοσθένης, που αγόρευε ενάντια στους Μακεδόνες για να υπερασπιστεί την ανεξαρτησία της Αθήνας, θα ταρακουνιόταν στη σκέψη ότι οι απόγονοί του, αιώνες μετά, ξεπούλησαν με ένα υπογεγραμμένο χαρτί κάτι που για τον ίδιο ήταν ζήτημα τιμής και ταυτότητας: το όνομα Μακεδονία. Και δεν μιλάμε απλώς για γεωγραφία. Μιλάμε για ρίζες. Για πολιτισμό. Για το ποιοι είμαστε. Το τι αφήνουμε πίσω μας.
Ο Αριστοτέλης θα αναζητούσε ακόμα την "ευδαιμονία". Αλλά το μόνο που θα έβρισκε θα ήταν λαός κουρασμένος, φοβισμένος, χαμένος ανάμεσα σε δάνεια, λογαριασμούς και μια καθημερινότητα που καταπίνει όνειρα. Όχι επειδή δεν υπάρχουν ελπίδες. Αλλά επειδή εμείς οι ίδιοι πάψαμε να παλεύουμε για κάτι περισσότερο από το "λίγο".
Ο Περικλής, που ύψωσε την Ακρόπολη όχι σαν μνημείο, αλλά σαν ιδέα πολιτισμού, θα βλέπε τα σύγχρονα μας έργα: ένα κράτος που χτίζεται με ημίμετρα, πολιτικές-μπαλώματα, και ηγέτες που φοβούνται να μιλήσουν καθαρά μην και χάσουν ψήφους.
Ο Σόλων, ο νομοθέτης που διέγραψε τα χρέη των φτωχών και πάλεψε για μια κοινωνία πιο δίκαιη, θα ξανάπαιρνε την πάπυρό του και θα έσχιζε το Σύνταγμα, φωνάζοντας: «Δεν είναι η Δημοκρατία αυτή. Είναι η σκιά της.»
Κι εμείς;
Εμείς τι κάνουμε; Μας βόλεψε να φταίνε οι άλλοι. Οι πολιτικοί, οι ξένοι, οι κακές συγκυρίες. Αλλά όχι. Η αλήθεια, όσο κι αν δεν μας αρέσει, είναι απλή:
Εμείς φταίμε.
Εμείς δώσαμε την ψήφο, εμείς ανεχτήκαμε το ψέμα, εμείς κλείσαμε τα μάτια. Κι όσο δεν κοιτάμε τον καθρέφτη, η κατάσταση θα χειροτερεύει. Δεν είναι πια πολιτικό το θέμα. Είναι υπαρξιακό.
Αν οι αρχαίοι ζούσαν σήμερα, μπορεί να μας φώναζαν. Αλλά ίσως – και αυτό είναι το πιο θλιβερό – να μας γύριζαν την πλάτη. Όχι από θυμό. Από απογοήτευση.
Ίσως, τελικά, δεν είναι οι εποχές που συγκρούονται. Είναι οι αξίες που επαναλαμβάνονται με άλλα πρόσωπα και διαφορετικά ρούχα. Ο Σωκράτης δεν θα καταδίκαζε απαραίτητα το TikTok — θα το ρωτούσε «γιατί υπάρχει». Ο Πλάτωνας δεν θα απέφευγε την τεχνητή νοημοσύνη — θα την έβαζε να εξηγήσει την Ιδέα του Καλού.
Σε μια κοινωνία που διψά για ταχύτητα, για like, για επιβεβαίωση, το ερώτημα παραμένει ίδιο: Τι είναι τελικά η Αλήθεια και ποιος έχει το θάρρος να την κυνηγήσει;
Αν ζούσαν σήμερα οι αρχαίοι, δεν θα μας δίδασκαν με αγάλματα. Θα μας αμφισβητούσαν με ερωτήσεις.
Κι αυτό… δεν θα τ’ αντέχαμε.
Με εκτίμηση, Ευφορίων
— THATAKOUTE —
